Amaç: Son yıllarda vegan ve vejetaryen beslenme dünya çapında giderek artmaktadır. Sağlık üzerine olumlu etkilerinin olduğu bilinen vegan/vejetaryen beslenme türlerinin dengeli olmaması durumu, besin ögesi yetersizlikleri ile sonuçlanabilmektedir. Türkiye’de de sayısı artan vegan ve vejetaryen bireylerin beslenme durumlarının saptanması, ulusal önerilerin oluşturulması için önemlidir. Bu araştırma, Türkiye’de yaşayan vegan/vejetaryen bireylerin enerji ve besin ögeleri alımlarının belirlenmesi amacıyla bir pilot çalışma olarak yürütülmüştür. Bireyler ve Yöntem: Çalışmaya 19-64 yaş aralığındaki vegan veya vejetaryen 285 gönüllü birey katılmıştır. İnternet üzerinden yanıtlanabilecek bir çevrim içi anket ile katılımcıların genel bilgileri ve vegan/vejetaryenlik durumları sorgulanmıştır. Anketi yanıtlamasını takiben gönüllü 38 birey ardışık üç günlük “24 saatlik besin tüketim kaydı” tutarak araştırmacılara iletmiştir. Bireylerin enerji ve besin ögesi alımları belirlenerek gereksinimlerini karşılama oranları hesaplanmıştır. Bireylerin vegan/vejetaryenlik durumlarının cinsiyete göre ve genel bilgilerinin vegan/vejetaryenlik durumlarına göre karşılaştırılmasında ki-kare bağımsızlık testi; gruplar arası yaş, enerji ve besin ögesi karşılaştırmalarında bağımsız örneklem t-testi ve Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların çoğunluğu kadın (%79.3), en az lisans mezunu (%89.5) ve normal beden kütle indeksi (BKİ) değerine (%72.6) sahiptir. Vegan ve vejetaryen katılımcıların sırasıyla %76.5, %85.7’si enerji (kkal); %52.9, %95.2’si karbonhidrat (%); %100, %52.4’ü B12 vitamini; %64.7, %61.9’u folat; %94.1, %76.2’si kalsiyum; %64.7, %76.2’si demir; %88.2, %71.4’ü çinko gereksinimlerini karşılayamamıştır. Sonuç: Türkiye’de yaşayan vegan ve vejetaryen bireylerin bazı besin ögeleri açısından yetersizlik riski taşıdığı görülmüştür. Artan vegan ve vejetaryen beslenme trendi göz önünde bulundurulduğunda, bireylerin beslenme durumlarının geniş ölçekte tespiti ve bireylere yönelik bilinçlendirme çalışmaları gerekmektedir. Ulusal beslenme rehberlerinde vegan/vejetaryen bireylere özgü önerilerin vegan/vejetaryen bireyler ile sağlık profesyonelleri ve yemek hizmeti veren kurumlar tarafından uygulanması önem taşımaktadır.
Aim: Vegan and vegetarian diets are in an increasing trend worldwide in recent years. Vegan/vegetarian diets, which are known to have positive effects on health, may result in nutrient deficiencies if they are not balanced. It is important to determine the nutritional status of vegan and vegetarian individuals, whose number is increasing in Turkey, in order to build national recommendations. This study was conducted as a pilot study to determine the energy and nutrient intake of vegan/vegetarian individuals living in Turkey. Subjects and Method: A total of 285 volunteered vegan/vegetarian individuals aged 19-64 years participated in the study. The general information and vegan/vegetarian status of the participants were questioned with an online survey. After answering the survey, 38 volunteered participants kept a consecutive three-day “24-h food record” and shared it with the researchers. The energy and nutrient intakes of the individuals and the rates of meeting their requirements were calculated. Chi-square test of independence was used to compare individuals’ vegan/vegetarian status by gender and general knowledge by vegan/vegetarian status; independent sample t-test and Mann-Whitney U test were used for age, energy and nutrient comparisons between groups. Results: The majority of the participants were female (79.3%), holding at least a bachelor’s degree (89.5%), and had a normal BMI value (72.6%). Rate of vegan and vegetarian participants that were not able to meet their energy and nutrient requirements were as follows respectively: 76.5%, 85.7% for energy (kcal); 52.9%, 95.2% for carbohydrate (%); 100%, 52.4% for vitamin B12; 64.7% 61.9% for folate; 94.1%, 76.2% for calcium; 64.7%, 76.2% for iron; and 88.2%, 71.4% for zinc. Conclusion: It has been observed that vegan and vegetarian individuals living in Turkey are at risk of several nutrient deficiencies. Considering the increasing trend of vegan and vegetarian diets, it is necessary to determine the nutritional status of individuals on a large scale and to raise awareness of individuals. It is important that the recommendations specific to vegan/vegetarian individuals in national nutrition guidelines are implemented by vegan/vegetarian individuals, health professionals and food service providers.
