DİYARBAKIR ARKEOLOJİ MÜZESİNDE YER ALAN HALI, KİLİM VE KUMAŞ ÖRNEKLERİNİN SEMBOLİK ANLAMLARININ İNCELENMESİ


Creative Commons License

Gem G., Alp K. Ö.

Kalemişi-Türk Sanatları Dergisi, cilt.11, sa.23, ss.109-131, 2023 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 11 Sayı: 23
  • Basım Tarihi: 2023
  • Doi Numarası: 10.7816/kalemisi-10-23-03
  • Dergi Adı: Kalemişi-Türk Sanatları Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: MLA - Modern Language Association Database
  • Sayfa Sayıları: ss.109-131
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmanı amacı; Diyarbakır Arkeoloji Müzesinde yer alan halı, kilim ve kumaş örneklerinin sembolik anlamlarını incelemektir. Bu çalışmanın evrenini; Diyarbakır Arkeoloji Müzesinde yer alan 300 adet halı, kilim ve kumaş örneği oluşturmaktadır. Örneklemi ise; 300 adet parça arasından üzerinde sembolik anlamların yer aldığı 5 adet halı, 5 adet kilim ve 5 adet kumaş, amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. İncelenen halı ve kilim örneklerinde yün iplik kullanıldığı ve genel olarak koyu renklerin tercih edildiği tespit edilmiştir. Halı ve kilim örneklerinde genel olarak koçboynuzu, akrep, çengel, göz, küpe, tarak/parmak el, suyolu, mihrap, altıgen ve eşkenar dörtgen gibi motifler kullanılmıştır. Kumaş örnekleri incelendiğinde ise en fazla kadife kumaşın kullanıldığı, üzerine simli iplik ile Maraş işi (dival işleme) tekniği kullanılarak işlemeler yapıldığı tespit edilmiştir. Bitkisel motiflerden, yaprak çiçek ve kıvrımlı dal motifleri sıklıkla kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Halı, kilim, kumaş, motif, sembolik anlam