Akademik Veri Yönetim Sistemi
Modern Türklük Araştırmaları Dergisi / Journal of Modern Turkish Studies, cilt.21, sa.2, ss.141-223, 2024 (Hakemli Dergi)
Ali Şir Nevâyî, Türklüğün yalnızca eserlerine bakarak bile kimlik ve kişiliği hakkında bilgi sahibi olabileceği en mühim şahsiyetlerinden biridir. Etkileyici diline yansıyan dilsel işaretleyicileri muhiti içindeki konumunu, sosyal hayatını, tutum ve tavır alışlarını mükemmel bir biçimde verir. Nevâyî uslûbiyatı ve etkisi ne yazık ki henüz layıkıyla ortaya konamamıştır. Örneğin eserleri yazılı dili kadar gerçek hayat konuşmalarındaki dil tutumlarını da belirlemize yardımcı olacak kıymettedir. Zamir seçimlerine, etken ve edilgen kuruluşlarına hangi bağlamlarda müracaat ettiğine bakmak da toplumsal konumu yanında karakteri hakkında fikir verir. Bu yazıda Babur gibi Nevâyî dilinin de bir karakteristiği olan tevazu ve ululama işlevli belirtmeli edilgen kuruluşlara bağlam değerli olarak bakılmış ve Çağatay Türkçesindeki {-(X)l-} ekli belirtmeli edilgenleri tetikleyen kaynak sorgulanmıştır. Yazıda, ayrıca Klasik Çağatay Türkçesinin bir diğer karakteristiği olan ilgi ve belirtme hâli birleşmesine de dikkat çekilmiştir.