THE JOURNAL OF THE FACULTY OF LANGUAGES AND HISTORY-GEOGRAPHY OF ANKARA UNIVERSITY, cilt.63, sa.1, ss.606-639, 2023 (Hakemli Dergi)
Hippokrates doğa filozofarı ve özellikle Herakleitos'tan aldığı doğa (physis) kavramını tıbbi hedeflerinin ve hekim kimliğinin ötesinde bir filozof gibi yeniden yorumlamıştır. Bu çabası doğa felsefesinde doğa-beden analojilerinin epistemolojik bir yöntem olarak benimsenmesine yol açmıştır. Ancak Hippokrates'i sonraki kuşaklara kendisi de bir hekim ve doğa filozofu olan Galenos aktarmıştır. Galenos'un, Hippokrates'ten etkilenen Platon ve Aristoteles'in çizgisindeki Stoacı ve Orta Platonculara karşı Hippokrates'i öne çıkardığı görülmektedir. Bu iki hekimin, insan doğasını evrenin doğasından üstün tutarak keşfetmeye çalışmaları onları ana akım felsefeden ayrı bir çaba içerisinde göstermekle birlikte bu çabanın ayrı bir kavramsal gelişimi tetiklediği de görülmektedir. Meteorolojik tıp olarak tanımlanabilecek bu kavram doğa ve insan bedeni arasında kurulan analoji çerçevesinde tıp ile meteoroloji ve astronomi bilimlerinin gelişimini karşılıklı bir sürece yöneltmiştir. Ancak bu analojinin arka planında bir ahlaki gerekçenin bulunduğu da yadsınmamalıdır. Buna karşılık bu antik mirası etik bağlamından doğa felsefesine doğru yönlendiren İbn Sînâ'nın gözleme dayalı pratiği 17. yüzyıla kadar karşılık bulmuştur. 17. yüzyılda aletsel meteorolojik ölçümler, doğa-insan analojisinin iklim-sağlık korelasyonuna evrilmesini sağlamıştır. Bu sayede meteorolojik tıp 18. yüzyılda eriştiği nihai yapıya kavuşmuştur. Çalışmanın amacı meteorolojik tıbbın sunduğu epistemolojik ve etik çerçeve ile günümüz insanına geçmişten gelen bir bakış açısı sunmaktır.
Hippocrates reinterpreted the concept of nature (physis), which he received from natural philosophers and especially from Heraclitus, as a philosopher beyond his medical goals and his identity as a physician. This effort led to the adoption of nature-body analogies as an epistemological method in natural philosophy. However, it was Galen, also a physician and natural philosopher himself, who transferred Hippocrates to the next generations. It is seen that Galen put Hippocrates forward against the Stoic and Middle Platonists in the line of Plato and Aristotle, who were in turn influenced by Hippocrates. Although these two physicians' efforts to discover human nature by keeping it superior to the nature of the universe show them in a separate effort from the mainstream philosophy, it is seen that this effort triggers a separate conceptual development. This concept, which can be defined as meteorological medicine, has led the development of sciences of medicine, meteorology and astronomy into a mutual process within the framework of the analogy established between nature and the human body. However, it should not be denied that there is a moral justification behind this analogy. On the other hand, the observation-based practice of Ibn Sina, who directed this ancient heritage from its ethical context to natural philosophy, has been found relevant until the 17th century. Instrumental meteorological measurements in the 17th century enabled the nature-human analogy to evolve into the climate-health correlation. In this way, meteorological medicine reached its final framework in the 18th century. The aim of the study is to present a perspective from the past to today's people with the epistemological and ethical framework offered by meteorological medicine.