Research Information System
in: CUMHURİYETİN 100. YILINDA ECZACILIKTA YENİLİKLER, Asuman Bozkır,İlkay Yıldız, Editor, Ankara Üniversitesi, Ankara, pp.461-480, 2023
Amaç: Geçmişten günümüze yapılan tüm çalışmaların amacı keşfedilen ve/veya mevcut etkin maddelerin etkinlik ve güvenliğini arttırmak olmuştur. Bu amaçla çok çeşitli ilaç taşıyıcı sistemler geliştirilmiştir. Biyomimetik lipoproteinler, endojen lipoproteinlerin yapısı ve işlevi temel alınarak oluşturulan biyouyumlu ve hedeflendirilebilme özelliğine sahip partiküller olarak ortaya çıkmıştır. Bu derlemenin amacı biyomimetik lipoproteinlerin hedefe yönelik ilaç taşıyıcı sistemler olarak potansiyelini ortaya koymaktır.
Sonuç ve Tartışma: Biyomimetik lipoproteinler hedeflendirilebilir ilaç taşıyıcı sistemler olarak farmakokinetik parametreleri iyileştirme, hedef dışı istenmeyen yan etkileri en aza indirerek terapötik etkinliği ve hassasiyeti arttırma yetkinliğine sahip yapılar olarak ön plana çıkmıştır. Küçük moleküller, protein – peptidler ve görüntüleme ajanlarının yüklenebilmesine olanak tanıyan yapıları uygulama alanlarını daha da geliştirmekte ve genişletmektedir. Yapılan çalışmalar lipoproteinlerin yapı ve bileşimini özelleştirmek/geliştirmek üzerine ilerlemekte, dolayısıyla henüz büyük ölçekli üretim ve kılavuzlara uygunluğu hususunda bir girişim bulunmamaktadır. Bir diğer nokta ise maliyet ve stabiliteleridir. Araştırılması ve geliştirilmesi gereken birçok nokta olsa da bu sistemlerin spesifik dokulara hedeflendirilebilmesi özellikle sitotoksik etkin maddelerin kullanıldığı kanser tedavisi için büyük önem arz etmektedir. İnsan sağlığı için çalışan farklı disiplinlerin iş birliği ile bu yapıların mevcut avantajları daha da geliştirilebilecek, kısıtlayıcı faktörlerin üstesinden gelmek mümkün olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Yüksek dansiteli lipoprotein, düşük dansiteli lipoprotein, şilomikron, biyomimetik ilaç taşıyıcı sistemler, ilaç hedeflendirme