Ani gelişen meteorolojik kökenli doğal afetler içerisinde yer alan hortumlar, son yıllarda Türkiye’de can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Kısa zamanda gerçekleşmeleri nedeniyle tahmin edilmeleri zordur. Hortumlu günlerin sinoptik koşullarının detaylı değerlendirildiği çalışmalarda hortumların birbirine benzeyen meteorolojik koşullarda oluştukları sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle Türkiye’de etkili olan hortumların benzer desenlerini ortaya amacıyla 2000-2020 yılları arasında gerçekleşmiş hortumlar ve hortumlu günler için sinoptik desen sınıflaması yapılmıştır. Bu sınıflama asıl olarak 500 hPa seviyesinin sirkülasyon tipine ve yüzey özellikleriyle bağlantılı olarak, oluk ve sırt eksenlerinin konumu ve yönüne dayanmaktadır. Buna göre Türkiye’de 520 hortum olayı ve 408 hortumlu gün incelenerek “Keskin Oluk”, “Yayvan Oluk” ve “Kapalı Sistem” olmak üzere 3 sinoptik tipe ayrılmıştır. Keskin oluklar en fazla hortum üreten hâkim sinoptik tiptir. Türkiye’de hortum olaylarına özgü belirlenen sinoptik modelleri ve bunların tehdit seviyelerini belirlemek, tahminciler için hortum gelişimini ne zaman ve nerede arayacaklarına dair iyi bir fikir sağlar.
Tornadoes, which are among the sudden natural disasters of meteorological origin, have caused loss of life and property in Turkey in recent years. They are difficult to predict because they happen in a short time. In studies where the synoptic conditions of tornado days were evaluated in detail, it was concluded that tornadoes formed under similar meteorological conditions. To reveal meteorological conditions caused tornadoes in Turkey, a synoptic pattern classification was made for tornado days, between 2000-2020. This classification is mainly based on the circulation type of the 500 hPa level and the location and direction of the trough and ridge axes in conjunction with the surface features. Accordingly, 520 tornado events and 408 tornado days in Turkey were examined and divided into 3 synoptic types: "Sharp Trough", "Spanning Trough" and "Closed System". Sharp troughs are the dominant synoptic type that produces the most tornadoes. Identifying synoptic models and their threat levels specific to tornado events in Turkey provides forecasters with a good idea of when and where to look for tornado development.
