Anadolu Medeniyetleri Müzesi Ankara Seksiyonundan Bir Grup Heykeltıraşlık Eseri


Öztepe E., Buruldağ E., Göçük O. O., Muhsiroğlu M. Ö.

Ankara ve Arkeoloji Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 20 - 22 Aralık 2023, ss.16

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.16
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

ANADOLU MEDENİYETLERİ MÜZESİ ANKARA SEKSİYONUNDAN BİR GRUP HEYKELTIRAŞLIK ESERİ

Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin en yeni bölümlerinden biri olan “Klasik Eserler” ya da “Ankara Seksiyonu” çoğunluğu Ankara içinden veya yakın çevresinden çoğunluğu satın alma, müsadere yoluyla veya kurtarma kazılarından gelen eserlerden oluşmaktadır. Hem sergi salonunda hem de müze bahçesinde 20’yi aşan sayıda eser bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Tekil örneklerin dışında özellikle eserler arasında birkaç grubun varlığı dikkati çekmektedir. Bunlar içerisinde Phrygia Bölgesi’nde saygı gören Büyük Çiftçi Tanrısı Zeus Bronton’a ait büstler ilk görülenlerdir. Anadolu’nun Batısında özellikle Phrygia, Bithynia gibi bölgelerde karşılaşılan Zeus Bronton büstleri yassı formları ile büst ya da kabartmalı büst denilebilecek türdendir. Anadolu sathında bugüne kadar tespit edilmiş olanlar arasında gerek giyimi gerekse de saç stili ile kendi içerisinde farklı gruplara ayrıldığı görülen Zeus Bronton ikonografisi içinde Anadolu Medeniyet Müzesi örnekleri genelde çıplak olarak betimlenmiş üst gövde bölümü ve sol omuz üzerine tomarlanmış himationun kumaş yığını şeklindeki ikonografi ile karşımıza çıkmaktadırlar. Hem himationun vücut üzerinde taşınma biçimi hem de başın arkasındaki tacın biçimi Anadolu Zeus Bronton ikonografisi içerisinde Anadolu Medeniyetleri Müzesi örneklerinin ait olabileceği alt grup hakkında ipuçları vermektedir. Bu eserler olasılıkla kendileri için hazırlanmış olan altarların üzerine yerleştirilmekteydiler. Diğer bir eser grubunu ise Asklepios ve Hygieia heykelleri oluşturmaktadır. Küçük boyutlu mermer heykellerden olan Asklepios’un Telesphoros ile grup halinde sağ tarafından yılanlı asası ile betimlendiği gibi sadece sağ tarafında yılanlı asası olacak şekilde olan bir tipleme ile de görülmektedir. Şifa tanrısı olarak da tanınan, muhtemelen Asklepios’un oğlu olduğu düşünülen, Frig Başlığı ve geniş pelerin ile çıplak ayaklı bir çocuk olarak betimlenen Telesphoros, bu betimi ile hem Asklepios hem de Hygieia ile ilintilidir. Telesphoros’un iyileşme sürecini temsil ettiği ve bu giysisi ile iyileşme sürecindeki kişilere benzetildiği düşünülmektedir. Ankara eserleri arasında dikkati çeken bir diğer bir eser ise Hygieia heykelidir.  Hygieia uyku tanrısı Hypnos ile birlikte betimlenmiştir. Hygieia-Hypnos grubunda yer alan uykunun tanrısı genel ikonografisi bakımından  kanatlı genç bir adam olarak tanımlansa da Hygieia ile olan betimlerinde daha çok kanatlı bir çocuk olarak tasvir edilmiştir. Eserlerin çoğunluğu MS 2-3. Yüzyıllar arasına tarihlendirilmektedirler.