Akademik Veri Yönetim Sistemi
VIII. International Eurasian Educational Research Congress (EJER), Aksaray, Türkiye, 7 - 10 Temmuz 2022
Problem Durumu
COVID-19 Pandemisi, tüm dünyada tıbbi, politik, ekonomik ve toplumsal boyutlarıyla tartışılırken, eğitim süreçlerinin de
gözden geçirilmesini zorunlu hale getirmiştir. UNESCO’nun verilerine göre bu büyük sağlık krizi esnasında pek çok ülke
okulları kapatarak, yüz yüze eğitime ara vermiş ve eğitim ortamını online platformlara taşımıştır. Bu süreçte Türkiye, en
uzun süre okul kapatan ülkeler arasında yer almıştır (UNESCO, 2020). Dolayısıyla Türkiye’de online platformlara taşınan
eğitim-öğretim süreçlerinin işleyiş ve niteliğine yönelik araştırmalar gerekli hale gelmiştir.
Kırmızıgül (2020) araştırmasında, Türkiye’de uzaktan eğitim sürecine geçilmesiyle birlikte öğretmenlerin öğrencileriyle
olan iletişim süreçlerinin ve eğitim-öğretim ortamındaki yöntemlerin değiştiğini ve söz konusu değişikliklerin yaşandığı
süreçte öğretmen, öğrenci ve velilerin online eğitim düzenine ayak uydurma çabasının net bir biçimde görüldüğünü
vurgulamıştır. Online eğitim süreçlerine talebin doruk noktasına ulaştığı bu dönemde, açık ve uzaktan eğitimde sadece
niceliğin değil, aynı zamanda niteliğin de önemli olduğu fark edilmiştir (Ertuğ, 2020). Bu nedenle “niteliği” ortaya
çıkarmaya çalışan araştırmalar, pandemi sürecinde, öğretmen ve öğrencilerin yaşadıkları kimi sorunlar (altyapı sorunları,
motivasyon eksikliği vb.) üzerine olduğu kadar (Çaykuş & Çaykuş, 2020), online eğitim sürecine farklı bakış açılarıyla
zenginleştirme üzerine de odaklanmıştır (Moorhouse, 2020; Cavus vd., 2020). Bu araştırmaların doğal olarak bir kısmının
online sosyal bilgiler eğitimi süreçleriyle ilgili olması beklenirken, alanyazında bu tarz araştırmalar son derece sınırlıdır.
Sosyal bilgiler eğitimcilerinin üzerinde ittifakla durduğu en temel özelliği, pek çok disiplinden yararlanan sosyal bilgilerin
kapsamının geniş olması ve bu geniş içeriğin nasıl öğretilebileceği sorusunun yanıtlarının karmaşık olmasıdır (Grant &
VanSledright, 2020). Sosyal bilgilerin bir özelliği de öğrencileri aktüel tartışmalara dahil etmesi ve onları gündemi takip
eden bireyler olmaya yönlendirmesidir. COVID-19 Pandemisinin online eğitimi zorunlu hale getiren koşullar oluşturması,
sosyal bilgilerin geniş içeriğinin, kısıtlı bir sürede ve online eğitim ortamlarında verilmeye çalışılmasının yansımalarını
önemli bir tartışma konusu haline getirmektedir.
COVID-19 sağlık krizi boyunca online sosyal bilgiler eğitimi ülkemizde, öğretmenlerin içeriği anlatım yöntemi ve soru-
cevap yöntemi eşliğinde Zoom uygulaması üzerinden aktarması şeklinde gerçekleşmiş görünmektedir. EBA iş birliğinde
hazırlanan TRT yayınlarının önemli bir kısmında ise soru-cevap fırsatı da olmamakta ve dolayısıyla tek yönlü bir süreç söz
konusu olmaktadır (Özer, 2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin bu süreçte pek çok online platformu, kaynak ve
materyali kullanmaya geçmişe göre daha fazla yönlendiği tahmin edilmektedir. Bunlardan birisi de videolardır. Dikkat
çekici bilgilerle ve kaliteli görsellikte hazırlanan videoların izlenmesi ve üzerine tartışmalar yürütülmesi öğretim sürecini
daha verimli bir hale getirebilir. Ülkemizde online sosyal bilgiler eğitiminde öğrencilerin düzeyine uygun geniş video
arşivinden yararlanılması ve ders içeriklerine ilişkin kendi videolarını oluşturmaları, ancak bu yapılırken öğretimin planlı,
takip edilebilir basitlikte ve sürdürülebilir bir yapıda olması önemlidir. Bunu sağlayabilecek online platformlardan biri de
ücretsiz olarak hizmet veren “Flipgrid” platformudur. Bu platform (https://info.flipgrid.com), öğretmen ya da öğrenci
fark etmeksizin tüm katılımcıların video oluşturabildiği ve bu videoların herkes tarafından görüntülenebildiği,
kaydedilebildiği, düzenlenebildiği ve paylaşılabildiği bir platformdur (Bower & Torrington, 2020). Flipgrid, eğitimcilerin
sınıftaki her öğrenciyi görmesine ve duymasına yardımcı olan, eğlenceli ve destekleyici öğretimi teşvik eden Microsoft'a
ait bir platformdur. Flipgrid'de ayrıca öğretmenler belirli tartışma konuları belirleyerek öğrencilere gönderirler ve
öğrenciler bu tartışmalara kısa videolarla yanıt verebilirler (https://blog.flipgrid.com/gettingstarted). Dolayısıyla
Flipgrid’in yapısı hibrit ve online eğitim modellerine uygun görünmektedir.
Tüm bunlardan hareketle bu araştırmada online sosyal bilgiler eğitiminde Flipgrid platformunun kullanımına yönelik
öneriler ve örnekler paylaşılması amaçlanmıştır.
Yöntem
Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden betimleme amaçlı durum çalışması tasarımı tercih edilmiştir (Creswell,
2013). Durum çalışmaları veri toplama açısından pek çok sınırın fark edildiği durumlarda kullanılmaktadır. Durum
çalışmaları, bir kişi, grup, kurum ya da olgu ile ilgili derinlemesine incelemeler yapmak ve durumu olduğu gibi aktarmaya
çalışma çabasını içermektedir. Bir durum çalışmasında amaç hiçbir zaman sonuçları genellemek değildir ve dolayısıyla
sadece çalışmada ele alınan bağlam kapsamında geçerlidir (Thomas, 2011). Betimleme amaçlı durum çalışmasında, güncel bir olgunun açık olarak kavramsallaştırılması ve betimlenmesi yoluyla betimlenen olgunun gerçek ortamına ilişkin
fikir oluşturmak amacı vardır (Yin, 2003).
Durum çalışmalarında araştırma sorularının tamamı detaylı betimlemeler yapma amacına yönelik olarak ve bir ana soru
çerçevesinde hazırlanmaktadır (McMillan, 2004). Bu kapsamda araştırmadaki ana soru “Flipgrid platformunun
kullanımına yönelik sosyal bilgiler öğretmenlerine sunulabilecek öneriler nelerdir?” şeklindedir. Aşağıdaki sorular ise
araştırmada yanıt aranacak alt araştırma sorularıdır:
1. Flipgird platformu nedir ve online eğitimde nasıl kullanılmaktadır?
2. Online sosyal bilgiler eğitiminin, Flipgird platformu üzerinden gerçekleştirilmesinin avantajları nelerdir?
3. Online sosyal bilgiler eğitiminin, Flipgird platformu üzerinden gerçekleştirilmesine yönelik örnek konu ve
kazanımlar nasıl işlenebilir?
Bu araştırmada durum çalışması analiz birimi olarak Flipgird platformu seçilmiştir. Araştırma verileri Flipgird
platformunun incelenmesi ve kullanılması yoluyla elde edilmiştir. Flipgird platformunun kullanılabileceği kazanımlar ise
Sosyal Bilgiler Öğretim Programına (MEB, 2018) yönelik olarak gerçekleştirilen doküman incelemesiyle belirlenmiştir
(Merriam, 2009).
Söz konusu araştırmanın bir eylem araştırmasına dönüştürülerek sosyal bilgiler öğretmenlerinin online eğitimlerinde
Flipgird platformunu kullanma süreçlerine odaklanması ya da araştırmaya nicel araştırma deseni eklenerek bu
platformun öğrencilerin akademik başarılarına etkisinin tartışılması vb. boyutlarının da kurgulanması planlanmaktadır.
Dolayısıyla araştırmanın bu boyutu asıl araştırmanın ön hazırlık süreci şeklinde değerlendirilmektedir.
Beklenen/Geçici Sonuçlar
Ülkemizde 2020-2021 eğitim-öğretim yılının ne zaman sonlanacağının henüz tam olarak netleşmediği şu günlerde, kalan
zamanların daha verimli geçirilebilmesi adına öğretmen ve öğrencilerin iş birlikli bir biçimde eğitim sürecinde rol
paylaşmasına fırsatlar sağlayan, her öğrenciyi öğretime katılmaya yönlendiren “Flipgrid" platformunun online sosyal
bilgiler eğitiminde kullanılmasının gündeme gelebileceği tahmin edilmektedir. Araştırmanın sonunda Flipgird
platformunun online sosyal bilgiler eğitiminin içeriğini geliştirici yönünün ortaya çıkacağı tahmin edilmektedir. Sosyal
bilgiler öğretmenlerine yönelik olarak getirilecek önerilerin öğretim ortamlarına dahil edileceği ve bu yolla öğretim
süreçlerinin niteliğinin artacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca bu araştırmanın sonuçlarının bu alanda gerçekleştirilecek
diğer araştırmalar açısından belirleyici bir rol oynayacağı düşünülmektedir. Araştırma sonuçlarının online eğitim
içeriklerinin zenginleştirilmesi konusunda diğer bazı video platformlarını da (videotoolbox, kizoa, muvee vb.) gündeme
getirebileceği tahmin edilmektedir.
Anahtar Kelimeler: COVID-19, sosyal bilgiler, flipgrid