Hastalık kavramı ve hastalık algısı, tıp tarihinin seyri boyunca bilimsel ve teknolojik gelişmeler, kişiler arası etkileşimler gibi ne denlerle evrilmiştir. Hastalıklar bulundukları coğrafyalara göre isim lendirilmiş, farklı ülke ve kültürlerde farklı isimler alabilmiş veya birbirinden farklı hastalıklar aynı isimle tanımlanabilmiştir. Hasta lıkların bugün anladığımız şekliyle açıklanabilmeleri ve karışıklık ların giderilebilmesi ise ancak anatomik, fizyolojik, patolojik ve mikrobiyolojik bağlantıların kurulabilmesiyle mümkün olmuştur. Bu çalışmada, sözü edilen duruma çarpıcı bir örnek olarak elefantiyazis (fil hastalığı) hastalığı ele alınmış, hastalığın geçmişte ve günümüzde nasıl tanımlandığının ve tıp literatüründeki bazı eserlerde ne şekilde açıklandığının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda önce hastalığın patogenezinde yer alan lenfatik sistem ve keşfinden kısaca bahsedilmiş, daha sonra İlk Çağ, Orta Çağ ve Modern Çağlarda yazıl mış, içerisinde fil hastalığından bahsedilen çeşitli kaynaklara ulaşılmış ve bu kaynaklarda fil hastalığına ilişkin yazılan bilgiler değerlendiril miştir. Ulaşılan kaynaklar arasında Sushruta, Kapadokyalı Aratæus, Bergamalı Galenus, Aeginalı Paulus, Alî b. Rabben et-Taberî, Ebû Bekr Muhammed b. Zekeriyyâ er-Râzî, Alî b. el-Abbâs el-Mecûsî, İbn Sînâ, Ebû’l-Kâsım Halef b. Abbâs ez-Zehrâvî, İbnu’n-Nefîs, Hekim Bere ket, İshak b. Murad, Hacı Paşa, Abdulvehhâb el-Mârdânî, İbn-i Şerîf, Emir Çelebi, Bursalı Ali Münşî gibi yazarların eserleri bulunmaktadır. İncelenen belgeler ışığında tıp düşüncesinin zaman içindeki değişimine paralel olarak hastalıkların oluşum süreçlerinin anlaşılması ve bunun fil hastalığında bir örneği ortaya konulmuştur.
The concept of illness and the perception of illness have evolved over the course of the history of medicine for reasons such as scientific and technological developments and interpersonal interac tions. Diseases were named according to the geographies they were in, different names were assigned in different countries and cultures, or different diseases could be defined by the same name. The explanation of diseases as we understand them today and the elimination of confu sion were only possible by establishing anatomical, physiological, pathological and microbiological connections. As a striking example of such situation, elephantiasis was discussed in this study and it was aimed to examine how the disease was defined in the past and is defined today and how it was explained in some works in the medical literature. For this purpose, first the discovery of lymphatic system, which is in volved in the pathogenesis of the disease, was briefly mentioned, then various sources written in antiquity, the Middle Ages and the Modern Era, in which elephantiasis was mentioned, were reached and the in formation about elephantiasis in these sources was evaluated. Among the sources reached, there are works of authors such as Sushruta, Aratæus of Cappadocia, Galen of Pergamon, Paul of Aegina, Ali b. Rabban al-Tabarî, Abu Bakr Muhammad b. Zakariyya al-Râzî (Rhazes), Ali b. al-Abbas al-Majûsî (Haly Abbas), İbn Sînâ (Avicenna), Abû al-Kâsım Khalaf b. Abbâs ez-Zehrâvî (Albucasis), İbn al-Nafîs, Physician Bereket, İshak b. Murâd, Haji Pasha, Abd al-Wahhâb al-Mâr danî, İbn Sharîf, Emir Çelebi, Ali Munshî of Bursa. In the light of the documents examined, in parallel with the changes in medical thought over time, the understanding of the formation processes of diseases and an example of this were presented for elephantiasis
