Haksız Rekabet Hukuku Açısından “Müşterinin Karar Verme Özgürlüğünü Özellikle Saldırgan Satış Yöntemleri İle Sınırlamak” (TTK m 55.1.A.8)

Creative Commons License

Yıldız B.

ISTANBUL HUKUK MECMUASI, cilt.82, sa.3, ss.751-781, 2024 (ESCI)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 82 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2024
  • Doi Numarası: 10.26650/mecmua.2024.82.3.0003
  • Dergi Adı: ISTANBUL HUKUK MECMUASI
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Emerging Sources Citation Index (ESCI)
  • Sayfa Sayıları: ss.751-781
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türk Ticaret Kanunu 55.1.a.8, müşterinin karar verme özgürlüğünün saldırgan satış yöntemleri ile sınırlandırılmasını haksız rekabet olarak nitelendirmiştir. Hüküm sadece özellik taşıyan saldırgan satış yöntemlerini kapsamakta; müşteri üzerinde mal/hizmeti satın alması için ağır bir baskının kurulduğu ve müşterinin söz konusu baskıdan kurtulma saiki ile hareket ettiği durumlara uygulanmaktadır. Müşteri üzerinde kurulan fiziksel veya psikolojik baskı, ancak taciz, cebir veya haksız tesir şeklindeki saldırganlık yöntemlerinden biri söz konusuysa saldırgan olarak nitelendirilebilmektedir.

ABAD’ın Wind Tre SpA Kararı’nda, müşteriye, kendisine satılan SIM kartlarının içinde internete erişim ve sesli posta hizmetlerinin de bulunduğu ve bunların aktive edilmiş olduğu konusunda bilgi verilmemiş olması, müşterinin bu hizmetleri sonlandırma imkânı bulunmasına rağmen saldırgan bir yöntem olarak nitelendirilmiştir. ABAD’ın Orange Polska Kararı’na göre ise müşteriye kurye ile ulaştırılan ve kuryenin önünde müşterinin imzalamasının beklendiği sözleşme metni söz konusu olduğunda, müşterinin sözleşmeyi ayrıntılı incelemek için yeterli zamanının olmaması tek başına haksız tesire yol açmamaktadır.

TTK 55.1.a.8’de fiilin unsurlarının açıkça gösterilmemiş olması Kanun’un amaçlamadığı fiillere de bu hükmün uygulanması sonucunu doğurmaktadır. Örneğin Yargıtay 11. HD’nin 4378/5762 sayı ve 24.09.2019 tarihli kararına konu olayda: davacıların üzerinde yayın tekeline sahip oldukları futbol karşılaşmalarının internet üzerinden ücretsiz şekilde nasıl izlenebileceğini, internet sitesinde bir link paylaşarak anlatan davalının fiili, TTK 55.1.a.8 hükmüne aykırı bulunmuştur. Ancak olayda potansiyel ya da mevcut müşteriler üzerinde ağır bir fiziksel veya psikolojik baskı kurulduğundan söz edilemeyeceğinden, ayrıca müşterilere yönelmiş taciz, fiziksel şiddet dâhil cebir veya haksız tesir şeklindeki saldırganlık yöntemleri de söz konusu olmadığından, anılan karara katılabilmeye olanak bulunmamaktadır.

Saldırgan reklamlar, “satış yöntemi” niteliği taşımadığından hükmün kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle saldırgan ticari elektronik iletiler de, müşteri adına kişiselleştirilmedikçe TTK 55.1.a.8 kapsamına girmemektedir.

Saldırgan ticari uygulamalar, tüketici mevzuatında da düzenlenmiştir (Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği 31). Ancak özellikle davalının cezai sorumluluğunu öngördüğü ve tüketici örgütlerine dava açma hakkı tanıdığı için TTK 55.1.a.8 hükmü, tüketiciler açısından önemini korumaktadır.

According to The Turkish Commercial Code (TCC) 55.1.a.8, affecting the customer’s freedom to decide by using aggressive sales methods causes unfair competition. The physical or psychological pressure exerted on the customer is considered aggressive only if harassment, coercion or undue influence is in question.

In the Wind Tre SpA Decision of the Court of Justice of the European Union (CJEU), selling SIM cards on which internet browsing services and voicemail services are pre-loaded and pre-activated, without informing the customer of that pre-loading and pre-activation, is considered as an aggressive commercial practice. According to the Orange Polska Decision of the CJEU, the fact that the customer takes the final transactional decision in the presence of a courier, without being freely able to take cognisance of the content of that contract doesn’t constitute an aggressive commercial practice in all circumstances.

The fact that the elements of the provision aren’t clearly indicated in the TCC 55.1.a.8 causes the application of this provision to the actions which aren’t intended by the Code. The Turkish Court of Cassation found that sharing a link on the internet to show how the football matches over which the plaintiffs have a broadcast monopoly can be watched free of charge, violates this provision. We criticize this judgment since there is no harassment, coercion or undue influence in this incident.

Aggressive advertisements are excluded from the scope of the provision since they’re not qualified as "sales method". Persistent and unwanted solicitations are also not covered by the TCC 55.1.a.8 unless they are personalized on behalf of the customer.

Aggressive commercial practices are also regulated by consumer acquis (Commercial Advertising and Unfair Commercial Practices Regulation 31). However, TCC 55.1.a.8 maintains its importance for consumers as it brings the criminal liability of the defendant and gives consumer organizations the right to sue.