Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt.71, sa.4, ss.1459-1480, 2022 (Hakemli Dergi)
Anonim ortaklıklarda her pay sahibinin yeni pay alma hakkı (rüçhan
hakkı) vardır. Bu sayede pay sahipleri ihraç edilen yeni payları, mevcut
paylarının sermayedeki oranına uygun olarak alabilirler (TTK m. 461.1).
Bununla birlikte Kanun belirli koşullar altında hakkın kısıtlanmasına da izin
vermektedir. TTK m. 461.2’de kısıtlamanın koşulları şu şekilde
düzenlenmiştir: “Genel kurulun, sermayenin artırımına ilişkin kararı ile pay
sahibinin rüçhan hakkı, ancak haklı sebepler bulunduğu takdirde ve en az esas
sermayenin yüzde altmışının olumlu oyu ile sınırlandırılabilir veya
kaldırılabilir...”
Maddedeki koşullardan biri kısıtlamanın “genel kurulun sermayenin
artırımına ilişkin kararı ile” yapılmasıdır. Bu ifade bir yönüyle kısıtlamanın
bağımsız bir karar olmadığına, daha ziyade artırım kararının bir parçası (onun bir koşulu) olduğuna işaret etmektedir. Buna göre sermaye artırım kararı ve
kısıtlama kararı, aralarındaki sıkı ilişki nedeniyle kural olarak birbirinden
ayrılamamaktadır. Ayrılma yasağı ya da bütünlük ilkesi olarak ifade
edebileceğimiz bu durum, kanımızca genel kuruldaki oylamanın usulünü de
etkilemekte ve iki kararın kural olarak birlikte oylanmasını gerektirmektedir.
Ayrılma yasağının bir diğer sonucu ise yeni pay alma hakkının kısıtlanmasına
ilişkin kanunî koşullara uyulmadığında, sermaye artırımının bu hukuka
aykırılıktan bir bütün olarak etkilenmesidir. Diğer bir deyişle, kısıtlama
hukuka aykırı ise sermaye artırım kararının da ku
According to article 461.1 of the Turkish Commercial Code, each
shareholder has the right of pre-emption (subscription right) in joint-stock
companies. However, the Code also regulates the conditions of restricting the
right as follows: “The subscription right of the shareholders may be restricted
or withdrawn by the decision on the capital increase of the general meeting,
only if there is a just cause and affirmative votes of minimum sixty percent of
the registered capital…”
The statement “by the decision on the capital increase of the general
meeting” of the article indicates the tight connection between the decision of
capital increase and the decision of restricting rights. As a rule, the second one
is not a separate decision but only an inseparable part (condition) of the first
one. Because of this connection, we suggest that both decisions shall be voted
together in the general meeting. The second result of this connection is about
the legal validity of the capital increase when the restriction is unlawful. We
argue that in this situation the capital increase should be annulled as a whole
(not only the condition of the restriction) because the aim of the capital
increase depends on it and they voted together