Anadolu’da inşa edilen ve varlığını ancak yazılı kaynaklardan öğrendiğimiz hastanelerden birisi Nusaybin’de tesis edilmiştir. AḥmedʿĪsā Beg Tārīḫu’l-Bīmāristānāt fī’l-İslām adlı eserinde İbn Baṭṭūta Seyahatnamesi’ni referans göstererek Bīmāristān-ı Naṣībīn başlığıaltında XIV. yüzyılda Nusaybin’de bir hastane bulunduğunu haber vermektedir ve literatürdeki pek çok çalışmada da Nusaybinhastanesiyle ilgili olarak yalnızca bu bilgiye atıf yapılmaktadır. Araştırmalarımız sırasında karşılaşılan bazı yeni bilgiler ışığındaNaṣībīn/Nusaybin Bīmāristānı tarihi hakkında Türk tıp tarihi literatüründe yer alan bilgileri tamamlayıcı bir değerlendirmeninyapılması bu çalışmanın amacıdır. Bu araştırmada Naṣībīn/Nusaybin Bīmāristānı hakkında bilgi içeren birincil kaynaklar saptanmış,bu kaynakların incelenmesi ile elde edilen Naṣībīn/Nusaybin Bīmāristānı ile ilgili bilgiler yazının “bulgular” bölümünde verilmiş vesonra literatür eşliğinde tartışılmıştır. Naṣībīn/Nusaybin Bīmāristānı Büyük Selçuklu İmparatorluğu zamanında Musul AtabegliğiVeziri Cemālu’d-dīn tarafından yaptırılmıştır. İbn Cübeyr ve İbn Baṭṭūṭa, seyahatnamelerinde, sırasıyla 1184 ve 1327 tarihlerinde buhastanenin varlığından söz etmektedirler. Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde ise Nusaybin Hastanesi hakkında hiçbir bilgibulunmamaktadır. İbnu’l-Ezrāḳ’ın Tārīḫ-i Meyyāfāriḳīn ve Āmid adlı eserinin Vezīr Cemālu’d-dīn’in Naṣībīn Bīmāristān’ın banisiolduğunu kaydeden halen tek eser olduğu görülmektedir.
One of the hospitals built in Anatolia, which we have learned from the sources, was established in Nusaybin. Aḥmed ʿĪsā Beg notified that there was a hospital in Nusaybin in 14th century in the chapter on Bīmāristān-ı Naṣībīn of his book entitled Tārīḫ alBīmāristānāt fī al-Islām. His argument relied on The Travels of Ibn Baṭṭūta and solely this knowledge was referred to in lots of other works in the literature. Aim of this study is the complementary evaluation of the information regarding the history of Bīmāristān of Naṣībīn/Nusaybin existed in the history of Turkish medicine in the light of some new knowledge encountered during our research. Primary sources, which include information on Bīmāristān of Naṣībīn/Nusaybin, were determined and studied, then acquired information regarding Bīmāristān of Naṣībīn/Nusaybin were presented in the “results” section and discussed in the light of literature. Bīmāristān of Naṣībīn/Nusaybin was constructed by Jamāl al-dīn, the vizier of Zangid Atabegs of Mosul during the age of the Great Seljuk Empire. Ibn Jubayr and Ibn Baṭṭūṭa, in their travel books, made mention of this hospital existed in 1184 and 1327, respectively. There is no information on Bīmāristān of Naṣībīn/Nusaybin in Evliya Çelebi’s travel book. Tārīkh Mayyāfāriḳīn wa Āmid still is the unique book in which Vizier Jamāl al-dīn was registered as the founder of Bīmāristān of Naṣībīn/Nusaybin.
