Bilim disiplinlerinin pek çoğu tarihi verilerden, dolaylı ya da dolaysız bir şekilde faydalanabilmektedir. Disiplinler arası etkileşimin sonucu olarak Türk Din Mûsikîsi bilim dalı, yazınsal tarihi verilerden oluşan Hz. Peygamber’in sözleri ve İslam tarihi kaynaklarından faydalanmıştır. Buna ek olarak şifâhî bilgiler ve hâfızadan hâfızaya aktarılan melodik yapılar da Türk Din Mûsikîsi repertuarını belirlemiştir. İslam Tarihi kaynakları doğrudan mûsikî ile alakalı bilgi vermekle beraber İslam Tarihinde cereyan eden olaylar ve bu tarihî vakalarda gelişen sözlü verilerin içerisinde yer alan bilgiler ile Türk Din Mûsikîsine atıfta bulunabilmektedir. Tarihî verilere bu anlamda bakıldığı zaman Türk Din Mûsikîsi’nin tarihî oluşumu ve gelişimi hakkında daha fazla bilgi elde edilebilir. Türk Din Mûsikîsi’nin en önemli formlarından olan ezân hâdisesi Hz. Peygamber’in hadislerinde ve İslam tarihi kaynaklarında âşikâr olmasına rağmen, salâ formu net bir şekilde mevcut değildir. Ancak eldeki verilerden salâ gibi diğer formların da temelinin o döneme dayandığı ortaya çıkmaktadır. Bu makale birkaç örnek ile bu konuyu ele almaktadır. Bununla beraber bu makale mûsikîşinasların ya da alanda çalışan kişilerin hayat hikâyeleri, ortaya koydukları kuramlar, yaşadıkları dönemler ile ilgili yapılan çalışmaların, toplumların kültürel ortamlarına ilişkin değerlendirmelerde bulunulmasına da yardımcı olabilir. Dolayısıyla Dinî mûsikî araştırmacısı İslam tarihinden ne kadar faydalanıyorsa İslam tarihi araştırmacısı da dinî mûsikî alanından kendisine bir o kadar faydalı malzeme çıkarabilir.
Many scientific disciplines can benefit from historical data in an indirect or direct way. As a result of interdisciplinary interaction, the branch of science of Turkish Religious Music can be benefited from the words of the Prophet “hadiths” and the sources of Islamic history, which consists of literary historical data. In addition, narrative sources and melodic structures transferred from memory to memory also contributed to forming the repertoire of Turkish Religious Music. Although Islamic Historical sources provide information directly related to music, they can refer to Turkish Religious Music with the events that took place in Islamic History and the information contained in the narrative data that occurred in these historical cases. When the historical data are considered at in this sense, more detailed information can be obtained about the historical formation and development of Turkish Religious Music. Although the sample of adhan, which is one of the most important forms of Turkish Religious Music, is obvious in the hadiths of the Prophet and Islamic historical sources, the Sala form does not clearly exist. However, from the data obtained, it turns out that the basis of other forms such as Sala is also based on that period. This article addresses this issue with a few examples. However, this article can also help to evaluate the life stories of musicians or people working in the field, the theories they put forward, the studies about the periods they lived in, and the cultural environments of societies. Therefore, as much as the religious music researcher benefits from Islamic history, the Islamic history researcher can extract as much useful material from the field of religious music.
