Doğu Türkistan Uygur Diasporasının Dünü ve Bugünü

Türkiye Yüzyılında I. Uluslararası Türk Diasporası Sempozyumu , Erzincan, Türkiye, 14 - 16 Ekim 2024, cilt.1, sa.333, ss.111-225

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Cilt numarası: 1
Basıldığı Şehir: Erzincan
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.111-225
Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bildirimde 12 Kasım 1933 yılında Kaşgar’da kurulan Doğu Türkistan İslam Cumhuriyetinin öncülerinden Mehmet Emin Buğra, Mahmut Muhiti önderliğindeki liderlerin 1930 yıllarının ortalarından başlayarak yabancı ülkelere çıkarak başlatılan bağımsızlık mücadelesinin ve Mehmet Emin Buğra, İsa Yusuf Alptekin gibi liderlerin 1950 yılından günümüze Dünya çapında yayılan millî mücadelelerinin, 12 Kasım 1944 yılında Gulca’da kurulan ikinci Doğu Türkistan Cumhuriyetinin liderlerinden Abdurrauf Mahsum, Ziya Semedi ve Gani Batur önderliğindeki liderlerimizin 1960 yılından itibaren Türkistan’ı merkeze alarak sürdürülen millî bağımsızlık mücadeleleri ile beraber oluşan diaspora anlatılacaktır. Bununla birlikte Abdurrauf Mehsum, Ziya Semedi, İsa Yusuf Alptekin, Emekli General Mehmet Riza Bekin, Hüseyin Kari İslami, Rehmetullah Türkistani, Ahmet İgemberdi ve Gulamidin Ahmet Pahta gibi oldukça tecrübeli liderlerin öncülüğünde ve yabancı memleketlerdeki bütün Doğu Türkistan teşkilatlarının katılımı ile 12 Aralık 1992 yılında İstanbul’da ilk defa gerçekleşen Doğu Türkistan Millî Kurultayında sonra Avrupa, Amerika ve Kuzey Amerika’da oluşan Doğu Türkistan Uygur Diasporasının başarıları ortaya konulacaktır.

Bildirimin Devamında diasporadaki Doğu Türkistan davasının dönüm noktası olan Dünya Uygur Gençleri Kurultayı, Doğu Türkistan (Uyguristan) Kurultayı ve Dünya Uygur Kurultayının kuruluş süreci kısaca anlatılacaktır.

Sonunda, Türkiye başta olmak üzere 24 civarında ülkede örgütlenen Uygur ve Kazak Türklerinin, Doğu Türkistan’daki Türk topluluklarının sesini duyurmak için yaptıkları mücadeleler ve karşılaştıkları zorluklar ve çözüm yolları anlatılacaktır.