Kent içi ulaşım hizmetlerinin geliştirilmesi ve çeşitlendirilmesi açısından kent içi raylı sistem projelerinin, nüfusu artış gösteren büyük şehirlerde önemi artmış, ancak bu projelerde finansman yetersizliği sebebiyle işletmeye açılması süreci gecikmektedir. Bu çalışmada literatür araştırması ve EGO Genel Müdürlüğü (idari) kayıtları kullanılarak Ankara İli örneğinde kent içi raylı sistem projelerinin mali analizi yapılmış ve projelerin finansman yöntemleri ele alınmıştır. Araştırmada ulaştırma yatırımlarında kullanılan finansman yöntemleri ve özel olarak Ankara İli Batıkent-Kızılay (M1), Çayyolu-Kızılay (M2), Batıkent-Sincan-Törekent (M3), Keçiören-AKM (M4) metro hatlarının finansman yöntemleri irdelenmiş ve M3 Batıkent-Sincan-Törekent Metro Hattı Projesi’nin mali ve ekonomik analizi yapılmıştır. Mali analiz sonuçlarına göre projelerin geri dönüş süresinin uzun ve iç verim oranının nispeten düşük olduğu, mevcut projelerin belediye ve Bakanlık kaynakları ile borçlanma yoluyla finanse edildiği ve iyi hazırlanmış yasal altlık, fizibilite, sözleşme ve şartname ve ekleri ile alternatif finansman modellerinin geliştirilmesi ve yaygın olarak kullanılması ile kentsel altyapı yatırımlarının gerçekleştirilmesinin mümkün olabileceği anlaşılmaktadır. Çalışma sonuçlarına göre yerel yönetimlerin kendi imkanlarıyla kent içi raylı sistem gibi altyapı yatırımlarını gerçe kleştiremedikleri ve farklı alternatif finansman modellerinin oluşturulması gerektiği vurgulanmalıdır. Türkiye’de henüz uygulama olanağı bulunmayan, fakat yurtdışında bazı ülkelerde uygulanan yenilikçi finans modellerinin Türkiye için yasal zemin hazırlanarak uygulanabilme olanakları değer lendirilmelidir. Özellikle alternatif modeller arasında gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulması veya İslami finans araçları ve tahvil gibi sermaye piyasası araçları ihracı ile de metro gibi büyük kaynak ihtiyacı olan altyapı yatırımlarının finansmanının yapılabileceği ortaya çıkmaktadır.
In the cause development and diversification of urban transportation services, the importance of investing in urban rail projects has increased in large cities with high population growth, but the process of opening and operating them is delayed due to inadequacy of finance. In this study, the economic analysis of urban rail system projects in Ankara Province was carried out by using desktop reviews through literature research and the evaluation of different records and data from the EGO General Directorate (administrative) and the financing methods applied in the projects. In this research, financing methods used in transport investments and financing methods of Ankara Province Batikent-Kizilay (M1), Çayyolu-Kizilay (M2), Batikent-Sincan-Törekent (M3), and Keçiören-AKM (M4) metro lines were examined, and financial and economic analysis of the M3 Batikent-Sincan-Törekent metro line project was carried out. According to the results of the financial analysis, it was noted that the payback period of the projects is very long, and the internal rate of return was relatively low, that existing projects are financed through municipal and ministry resources and borrowing and that it is possible to develop and widely use alternative financing models and urban infrastructure investments with well-prepared legal infrastructure, feasibility studies, abiding to contract, and other specifications. It should be emphasized that local governments are unable to finance infrastructure investments such as urban rail systems with their own financial resources and different alternative financing models should be in place. Possibilities of applying innovative finance models, which were not yet applicable in Turkey but were successfully implemented in other countries, should be evaluated by preparing a legal basis in the context of Turkey. The establishment of financial alternative models such as real estate investment partnerships or issuing of capital market instruments such as Islamic finance instruments, bonds, etc., can help to complement investments that need a huge amount of money such as metro infrastructure investments.
