Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.15, sa.1, ss.36-47, 2024 (Hakemli Dergi)
Kendisinden önceki iki yarım kalan deneme ve İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte 1946 yılında Türkiye, çok partili hayata geçiş yapmıştır. Bu geçiş dahilinde, CHP içinden bir kanat, hâlihazırda mevcut olan ayrışmayı hızlandırmış, Demokrat Parti (DP)'yi kurmuş ve 14 Mayıs 1950'de iktidara gelmiştir. Kurulduğu ilk yıllarda özgürlükçü ve demokratik söylemlerle öne çıkan DP, süreç içerisinde baskıcı bir yöne kaymış ve 27 Mayıs 1960 tarihinde askeri ihtilal neticesinde DP iktidarı sona ermiştir. 27 Mayıs'ı gerçekleştiren kadro, DP hükûmetini çeşitli konu başlıkları altında yargı önüne çıkartmıştır. Bu konu başlıklarından bir tanesi de halk arasında “besleme basın” davası olarak bilinen “görevi kötüye kullanma davası” olmuştur. Bu araştırma dahilinde görevi kötüye kullanma davasında kullanılan; İstanbul, Ankara ve İzmir harici illerde yerel basının aldığı resmî ilân ve reklam gelirleri ve siyasî yönelimlerini açıklayan vesika üzerinden Anadolu'da yerel basına bütüncül bir bakış hedeenmiş, DP yanlısı basının oluşum sebepleri ve yapısı örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Alınan ilan miktarı ve kâğıt tahsisinin karşılaştırması araştırmanın dışında tutulmuş, daha ziyade yerel basını şekillendiren sebepler ve sonuçlar ortaya çıkartılmaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda 1960 yılında yerel basının yarısından çoğunun Demokrat Parti yanlısı olduğu görülmüştür. DP'nin iktidar olanaklarının kendisine sağladığı imtiyaz ile elinde bulundurduğu maddî imkanları dağıtma usulü doğrultusunda basını yalnızca hukukî ve siyasî baskıyla değil aynı zamanda maddî baskılarla da kendi tarafına çekme yahut susturma çabasında bulunduğu sonucuna varılmıştır.
After the Second World War and two failed attempts to achieve the intended outcome, Türkiye's political system changed to a multiparty system. During this period of change, a faction within the Republican People's Party (RPP) accelerated up the separation and established the Demokrat Party (DP), which took ofce on May 14, 1950. In the early years after its establishment, DP stood out for its liberal and democratic discourse. However, over time, its rhetoric evolved in an oppressive direction, resulting in with the military revolution of May 27, 1960. The military revolution toppled DP's administration. The May 27 cadre brought the government to court on a number of different issues. The "abuse of duty" case, also known as the "besleme basın," was one of these themes. Through the document, which is also used in cases of alleged "abuse of duty," a thorough understanding of the local press in Anatolia is intended. This document includes information on the political leanings of the local press in provinces other than Istanbul, Ankara, and Izmir as well as the ofcial announcement and advertising revenues they receive. It has been attempted to provide examples to explain the formation and structure of the pro-DP press. The research did not compare the quantity of advertisements received or the allocation of paper, instead attempting to shed light on the factors and outcomes inuencing local media. In 1960, more than half of the local press was pro-DP, according to the research. It has been concluded that DP attempted to shape or silence the press by nancial pressure in addition to legal and political coercion, in keeping with the way it distributed the nancial resources it had with the privilege of being the government.