Akademik Veri Yönetim Sistemi
22. ULUSAL SU ÜRÜNLERİ SEMPOZYUMU, Ankara, Türkiye, 16 Mayıs 2024, ss.29
Su Ürünleri Yetiştiriciliğinde Antimikrobiyal Peptitler ve Potansiyel
Faydaları
Doğukan KAYA1, Merve SARIİPEK2, Şenay SARICA1,
Ahmet KATI3, Ercüment GENÇ4*, Ahmet GÜRLER4,
Mursal Abdulkadir HERSİ4,5, Derya GÜROY6, Mevlüt AKTAŞ7,
Emre KESKİN4, Hasan H. ATAR4
1Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat
Fakültesi, Zootekni Bölümü, Tokat/Türkiye 2Sinop Üniversitesi, Su
Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü, Sinop/Türkiye
3Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Sağlık
Bilimleri Enstitüsü, Biyoteknoloji Bölümü, İstanbul/Türkiye 4Ankara
Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Su Ürünleri Mühendisliği Bölümü, Ankara/Türkiye
5Scottish Association for Marine Science (SAMS), Scottish Marine
Institute, Oban, Argyll/Birleşik Krallık
6Yalova Üniversitesi, Armutlu Meslek
Yüksekokulu, Yalova/Türkiye
7 İskenderun Teknik Üniversitesi, Deniz
Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü, Hatay/Türkiye
*Sorumlu yazar: egenc@ankara.edu.tr
Su ürünleri yetiştiriciliği, canlı refahını,
ekonomik uygulanabilirliği ve ekosistem istikrarını tehlikeye atan hastalıklar
nedeniyle önemli güçlüklerle karşı karşıyadır. Geleneksel yetiştiricilik
yöntemlerinde sağlıklı büyümeyi temin etmek için dezenfektan ve ilaç kullanımı;
antibiyotik direnci sorunları ve ekolojik endişeler nedeniyle tartışma
yaratmaktadır. Antimikrobiyal peptidler (AMP), doğal olarak sentezlenen
moleküller olup güçlü antimikrobiyal özellikler göstermektedirler. Bu
çalışmada, AMP'lerin sürdürülebilir, alternatif ve etkili bir yaklaşım olarak
yetiştirilen türlerin sağlığını ve verimliliğini artırma etkinliği
incelenmiştir. AMP'ler, sucul organizmaların da içinde bulunduğu çeşitli
canlılarda doğal bağışıklık sisteminin bir parçası olarak işlev görmekte ve
geniş bir patojen yelpazesine karşı savunmada kritik bir rol oynamaktadırlar.
Etki mekanizmaları, mikrobiyal zarları bozarak, geleneksel antibiyotiklere
kıyasla direnç geliştirme riski daha düşük olan geniş spektrumlu bir aktiviteye
dayanmaktadır. AMP'ler su ürünleri yetiştiriciliğinde, doğrudan suya veya yeme
karıştırılabilmektedir. Biyoteknolojideki ilerlemeler, rekombinant AMP'lerin
geliştirilmesini kolaylaştırmış, türe özgü patojenlere karşı özel çözümleri de
mümkün hale getirmiştir. Rekombinant teknoloji, AMP'leri kontrollü bir ortamda
üretmeye olanak sağlarken aynı zamanda istikrarlarını, etkinliklerini ve
aktivite spektrumlarını artıracak şekilde modifikasyonlar yapılmasına da olanak
tanımaktadır. Sonuç olarak, AMP'lerin yakın gelecekte, su ürünleri
yetiştiricilik endüstrisinde hastalıklarla mücadelede için değerli bir araç
haline gelebileceği düşünülmektedir. Potansiyel faydaları arasında çevresel
etkinin azaltılması, canlı refahının artırılması, gıda güvenliği ve
sürdürülebilirlik konularında küresel standartlara uyumun artırılması da yer
almaktadır. Gelecekteki araştırmaların, AMP üretiminin maliyet-etkinliğini
optimize etmeye, yaygın kullanımlarının ekolojik etkilerini anlamaya ve sağlık
yönetimi stratejileri ile entegrasyonu konularına odaklanacağı, bu sayede
yetiştiricilik verimini arttıracağı öngörülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Antimikrobiyal peptit,
AMP, Su ürünleri yetiştiriciliği, Sağlık yönetimi.
Teşekkür: Bu çalışma TÜBİTAK 1004
Mükemmeliyet Merkezi Destek Programı 22AG009 numaralı Gıda Arzı Güvenliği
Çerçevesinde Su Ürünlerinde Yenilikçi ve Sürdürülebilir Uygulamalar projesi
kapsamında desteklenen TR.AQUA Platformu, altında APYÖK – Proje 2 çalışmalarının
tanıtımı için hazırlanmıştır.