Akademik Veri Yönetim Sistemi
Balkan 9. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Edirne, Türkiye, 6 - 08 Ekim 2023, ss.290-303
Bu araştırmada, Türkiye’de internetten bilgi arama verilerini kullanarak, mevsimsel açıdan ve
bölgelere göre toplumun bir yıllık hastalık yükünü tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırmada
Google arama hacmi (Google Trends) verileri kullanılmıştır. Mevsimlere yönelik arama
yapmak amacıyla 01.09.2022-30.11.2022 aralığı “Sonbahar”, 01.12.2023-31.02.2023 aralığı
“Kış”, 01.02.2023-31.05.2023 aralığı “İlkbahar” ve 01.06.2023-31.08.2023 aralığı “Yaz”
mevsimi olarak kabul edilmiştir. Araştırmada, tüm kategoriler içerisinde arama yapılmış ve
“belirtileri” kelimesi incelenmiştir. “Belirtileri” kelimesinin seçilme nedeni Türkçe dil yapısı
nedeniyle hastalıklara özgü arama yaparken sıklıkla çoğul olarak kullanılan bir kelime
olmasıdır. Araştırmada, kullanıcıların sorgularında aynı zamanda arattıkları sorgular
incelenmiştir. Bunun yanında, aramaların konularına göre dağılımları elde edilmiştir. Konular
içerisinde yükselen özelliği gösteren hastalık isimlerine ulaşılarak her bir hastalık mevsimsel
ve coğrafi açıdan incelenmiştir. Yükselen sonuçlar son dönemden bu yana arama sıklığında en
büyük artışın görüldüğü sonuçlar anlamına gelmektedir. Kullanıcıların son zamanlarda arama
sıklığında büyük artış görülen ve aradıkları en popüler konuların sonbahar mevsiminde “domuz
gribi, grip, kuduz, bronşit, uyuz, zatürre” gibi sağlık problemleri; kış mevsiminde, “streptokok
farenjiti, domuz gribi, grip, respiratuar sinsityal virüs bulaşıcı hastalığı ve multipl skleroz
hastalığı; ilkbahar mevsiminde, “şap ve çölyak hastalığı”, yaz mevsiminde ise “sıcak çarpması,
kızamık, kuduz ve siroz hastalığı” olduğu bulunmuştur. Strep-a, adenovirüs, beta virüsü
belirtileri gibi sağlık problemleri, kış mevsimde sonbahardan farklı olarak yükselen başlıca
sağlık sorunları olduğu bulunmuştur. Şap hastalığı, bahar alerjisi, polen alerjisi, çölyak
hastalığı, gül hastalığı, gut hastalığı gibi sağlık problemleri ise ilkbahar mevsiminde diğer
mevsimlerden farklı olarak yükselen başlıca sağlık sorunlarındandır. Eris, kızamık, klima
çarpması, güneş çarpması, kene ısırması gibi sağlık problemleri ise yaz mevsiminde diğer
mevsimlerden farklı olarak yükselen başlıca sağlık sorunlarıdır. Bu araştırmadan elde edilen
sonuçlar, Google arama hacmi verileriyle mevsimsel olarak ülke hastalık yüküne yönelik
çıkarımlar yapılacağını göstermektedir. Araştırma sonuçlarının, sağlık hizmeti planlamasına
katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.