Akademik Veri Yönetim Sistemi
50. Ulusal Hematoloji Kongresi, Antalya, Türkiye, 29 Ekim 2024, cilt.1, ss.205-207, (Özet Bildiri)
Amaç: Çalışmamızın temel amacı, SARS-CoV-2 PCR pozitifliğinin ve COVID-19 aşılarının hematolojik benign ve malign hastalıkların gelişimine etkisini incelemektir. Hematolojik hastalıkların, virüs enfeksiyonları veya aşılama gibi dış etkenlerle ilişkilendirilmesi, ancak bu ilişkinin tam olarak anlaşılmaması nedeniyle araştırmamız önem arz etmektedir. Bu çalışma, hematolojik hastalıkların COVID-19 enfeksiyonu veya COVID- 19 aşılarının uzun vadeli etkileri olabileceği hipotezini değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmamız tek merkezli retrospektif bir çalışmadır. Bu çalışmada, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalına 11.03.2020(Türkiye’de COVID-19 vakası)-31.12.2023 tarihleri arasında hematolojik benign ya da malign hastalık tanısı alan hastalar incelenmiştir. Türkiye’de ilk COVID-19 vakası görüldükten sonra takip zamanı 3 farklı döneme ayrıldı. COVID-19 aşılaması başlayana kadarki süre ’’aşı öncesi dönem’’ ilk aşılama başladıktan (13.01.2021) sonraki bir yıl ‘’yoğun aşılama dönemi’’ olarak isimlendirildi. Yanlılık olmaması için hastaların 13.01.2021 ve 13.01.2022 tarihlerinden sonra hematolojik tanı almasına kadar geçen süreler bu tarihlerden önce SARS-COV-2 PCR + ve COVID-19 aşıları olma durumlarına göre ayrı ayrı incelendi.
Bulgular: Belirlenen tarih aralığında 130,918 hasta kaydına ulaşıldı. Tekrarlayan poliklinik kayıtları çıkarıldı; patoloji tanısına ulaşılamayan hastalar, tıbbi kayıtlarına erişim izni olmayan ve exitus olan hastalar çalışmadan dışladıktan sonra 432(%93,1) hematolojik malign hastalık tanısı ve 32 (%6,9) hematolojik benign hastalık tanısı almış hasta tespit edildi. Malign hematolojik tanı alan hastaların yaş ortalaması 56,2±15,1 iken, benign tanı alanların yaş ortalaması 51,6±18,2 olarak belirlenmiştir. Malign hematolojik hastalık tanısı alan 386 hastanın %89,4’ü en az bir doz COVID-19 aşısı olmuş, 46 hastanın (%10,6) aşı olmamıştır. Benign hematolojik hastalık tanısı alan 27 hasta (%84,4) en az bir doz COVID-19 aşısı olmuş, 5 hasta (%15,6) ise aşı olmamıştır. Malign grupta tanı öncesinde SARS-CoV-2 PCR negatif olan 223 hasta (%65,8), bir kez PCR pozitif olan 99 hasta (%29,2) ve en az iki kez PCR pozitif olan 17 hasta (%5,0) bulunmaktadır. Benign grupta ise tanı öncesinde PCR negatif olan 16 hasta (%66,7), bir kez PCR pozitif olan 6 hasta (%25,0) ve en az iki kez PCR pozitif olan 2 hasta (%8,3) saptandı. 13.01.2021 sonrasında tanı alan hastaların, aşılama başlamadan önce SARS-CoV-2 PCR sonuçlarına göre dağılımı; malign hematolojik hastalık tanısı alan PCR pozitif 41(%17,2) ve PCR negatif 196 (%82,7), benign hematolojik hastalık tanısı alan PCR pozitif 6 (%28,5) ve PCR negatif 15(%71,4) hasta olarak saptandı.13.02.2022 tarihinden sonra malign hematolojik hastalık tanısı alan hastalar içerisinde hiç aşı olmayan 17(%7,3) hasta en az bir doz aşı olan 215(%92,7) hasta, benign hastalık tanısı alan hastalar içerisinde hiç aşı olmayan 1(%6,6) en az bir doz aşı olan 14(%95,4) hasta saptandı. Tanı öncesinde SARS-CoV-2 PCR pozitif olan 41(%17,2) hastanın malign hastalık tanısı alana kadar geçen sürenin ortanca değeri 414 gün olarak saptanmıştır. SARS-CoV-2 PCR negatif 196 (%82,7) hastanın tanı alana kadar geçen 561 gün ortanca süresine kıyasla istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha kısa bulunmuştur (p: 0,032). Benign hematolojik hastalık tanısı alan hastalarda ise, SARS-CoV-2 PCR pozitif olan 6 (%28,5) hastanın ortanca 618,5 gün ile tanı alırken, SARS-CoV-2 negatif olan 15(%71,4) 418 gün süre ile daha erken tanı almıştır. Ancak fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. 13.02.2022’den önce SARS-CoV-2 aşısı olanlar ve olmayanların hematolojik tanıya kadar geçirdiği süreler karşılaştırıldığında, hiç aşı olmayan 18 (%7,3) hastada ortanca süre 240,5 gün olup en az bir doz aşı olan 229(%92,3) hastada ortanca süre 312 gün ile daha uzun bulundu fakat istatiksel olarak anlamlı fark izlenmedi. Hematolojik benign hastalık tanısı alan hasta yeterli olmaması nedeniyle alt grup analizine alınmadı. Malign hematolojik hastalık tanısı alan hastalar için SARS-COV-2 PCR negatif hastaların aşı olma durumları, ilk iki doz aşı Sinovac ya da Biontech olması ve aşı doz sayıları değerlendirildiğinde tanıya kadar geçen süre üzerine istatiksel olarak anlamlı bir fark oluşturmadığı görüldü.
Sonuç: Çalışmamız SARS-CoV-2 pozitif hastaların, SARS-CoV-2 negatif hastalara göre daha kısa sürede hematolojik malignite tanısı aldığını göstermiştir. Bu durum virüsün potansiyel onkojenik etkiler nedeniyle olabileceği düşünülmüştür. Aşılama ile tanı süreleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Çalışmamızda farklı hematolojik hastalık türleri bir arada değerlendirilmiştir ancak yetersiz hasta sayısı nedeniyle alt grup incelemelerimiz yetersiz olmuştur. COVID-19 ve hematolojik hastalıklar arasındaki etkileşimi daha derinlemesine incelemek için ileride yapılacak çalışmalarda uzun takip süreleriyle geniş hasta popülasyonları içeren prospektif çalışmalar yapılması öneriyoruz.