Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: JAWAD SİDDİQİ
Danışman: RECAİ DOĞAN
Özet:Araştırmada Nizâmiye Medreseleri incelenmiştir. Nizâmiye Medreseleri XI. Asrın ikinci yarısında Büyük Selçuklu Devleti veziri Nizâmülmülk tarafından kurulmuştur. Şafiî fakihleri için kurulan bu medreseler arasında meşhuru 1067 yılında öğrenime açılan Bağdat Nizâmiye Medresesidir. Nizâmiye Medreseleri din/mezhep merkezli siyasî yapıların ve mezhebî ihtilafların güçlü olduğu bir dönemde ortaya çıkmıştır. Bağdat Nizâmiye Medresesinin vakıf şartnamesine göre, bu medrese Şâfiî mezhebinin öğretimi için kurulmuştur. Diğer Nizâmiye Medreseleri de tıpkı Bağdat Nizâmiye Medresesinde olduğu gibi Şâfiî âlimleri için kurulmuş ve baş müderris olarak Şâfiî âlimleri atanmıştır. Dolayısıyla aynı amaca yönelik kuruldukları söylenebilir. Nizâmiye Medreselerinin getirdiği yenilikleri kurumsal, düşünsel ve yönetimsel olmak üzere üç kategoride değerlendirmek mümkündür. Kurumsal anlamda getirdiği yenilik kampüs anlayışıdır. Nizâmiye Medreseleri donanımlı eğitim araç-gereçleriyle eğitimi kolaylaştıran, dönemin en konforlu medreseleri olmuş ve kampüs anlayışının temelini atmıştır. Düşünsel anlamda, Nizâmiye Medreselerinin eğitim amaçları genişletilmiştir. Şâfiî-Eşârî anlayışı doğrultusunda ilim adamları yetiştirmenin yanı sıra hâkim, savcı, imam, vaiz, öğretmen ve diğer devlet kurumları için memurlar yetiştirmek de yer almıştır. Eğitim yönetimi açısından getirdiği yenilik ise, eğitimin devlet yönetimi tarafından kontrollü bir şekilde yaygınlaştırılmaya çalışılmasıdır. Böylelikle eğitim yaygın halden örgün statüsüne yükseltilmiştir. Eğitimin devlet eliyle yaygınlaştırılması noktasında atılan ilk adım olarak değerlendirilebilir. Nizâmiye Medreselerinin etkilerini iki açıdan değerlendirmek mümkündür. Birincisi bu medreselerin eğitim alanında getirdiği yeniliklerle kendisinden sonraki medreselere örnek teşkil etmesi, ikincisi ise, bu medreselerin benimsediği Şâfiî-Eşârî anlayışının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasıyla gerçekleşmiştir. Abstract Nizâmiye Madrasas; the period of the Great Seljuk Empire, the second half of the eleventh century, was founded by the Seljuk vizier Nizâmülmülk. The most famous of these is set up for Shafi'i jurisprudents Nizâmiye Madrasa in Baghdad which was opened in 1067. Nizâmiye Madrasas, strong at a time when religious / sectarian-based political structures and sectarian conflicts appeared. According to Baghdad Nizâmiye Madrasa’s foundation specification this Madrasa was established for the teaching of Shafi'i sect. Other Nizâmiye Madrasas, as well as Madrasa in Baghdad, for the Shafi'i scholars were established and as a chief teacher was appointed Shafi’i scholars. Therefore it said that they are established for the same purpose. Nizâmiye Madrassas can be evaluated in three categories, including institutional, intellectual and managerial innovations.Institutional sense brought innovation was Nizâmiye Madrassas implement and campus approach. Therefore, Nizâmiye Madrassas with well-equipped educational tools , facilitate training, period was the most comfortable madrasas and laid the foundation of the concept of the campus. Intellectual sense Nizâmiye Madrassas has been expanded educational purposes. They trained scientists who are in accordance with the understanding Shafiî - Eşârî as well as training judges, prosecutors, imams, preachers, teachers and to train officers for other government agencies. Innovations in terms of education management to generalize this training is to study in a controlled manner by the state powers. Thus, the status of formal education increased from common behavior. This is the task of education in accordance with state be considered as a first step. Nizâmiye Madrassas effects was in two areas. First, the innovations in the field of education itself these madrasas is that after the example of madrasas Secondly, the development and dissemination of these madrasas were adopted by the Shafiî - Eşârî understanding.