Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KUTAYCAN GÜNGÖR
Danışman: AYŞE BURÇA KIZILIRMAK YAKIŞIR
Özet:Uluslararası ticaretin yapısında yıllar itibari ile dramatik değişimler yaşanmaktadır. Uluslararası ticaretin bu yeni yapısında üretim süreçleri giderek artan bir şekilde, birçok ülke genelinde yayılan sıralı, dikey bir ticaret zincirini içermekte ve her ülke bir malın üretim sırasındaki belirli aşamalarında uzmanlaşmaktadır. İhracattaki dikey uzmanlaşma, ihraç mallarının üretimindeki ithal ara girdilerin kullanımını kapsamaktadır. Bu çalışmada dikey uzmanlaşma yolu ile Türkiye'nin küresel değer zincirlerine katılımının zaman içindeki gelişimi incelenmiştir. Türkiye'nin ihracattaki dikey uzmanlaşma payının hem sektörel hem de ticaret partnerleri kapsamında 2000-2014 yılları arasındaki gelişimini incelemek için WIOD (Dünya Girdi Çıktı Tablosu) veri seti kullanılmıştır. Çalışmada bu dönem itibari ile Türkiye'nin dikey uzmanlaşma payı (VS)'nın yıllar itibari ile artan bir trend izlediği bulunmuş ve sektörel anlamda 2014 yılı itibari ile en yüksek VS payına sahip sektörler sırasıyla; Bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler, Ana metaller ve Motorlu kara taşıtları sektörleri çıkmıştır. İmalat sanayinin teknoloji bazlı sınıflamasına göre yapılan inceleme sonucunda ise, 2000-2014 döneminde orta yüksek ve yüksek teknolojili sektörlerdeki Türkiye'nin VS payındaki artış düşük ve orta düşük sektörlerden daha yüksek olmuştur. Son olarak Türkiye'nin VS payındaki ticaret partneleri bakımından ise, Almanya, Çin, Rusya, İtalya ve Fransa Türkiye'nin ihracatının VS'sine katkısında önemli rol oynayan ülkeler olmuştur. Bununla birlikte Çin Türkiye'nin bu payındaki en yüksek artışı kaydetmiş olsada 2000 yılından 2014 yılına kadar Türkiye'nin VS'sine en büyük katkıyı Almanya sürdürmüş olup bu konumunu hiçbir zaman kaybetmemiştir. For many years, dramatic changes are happening in the structure of international trade. In this new structure of international trade, production processes increasingly involve a sequential, vertical trade chain spread across many countries, and each country specializes in specific stages of production of a commodity. The vertical specialization in exports includes the use of imported intermediate inputs in the production of export goods. In this study, trend of Turkey's participation in global value chains by way of vertical specialization was investigated. Between the years 2000-2014, WIOD (World Input-Output Table) data sets were used to analyze the development of vertical specialization share in Turkey's exports within the scope of both by sector and trading partners. It was found that Turkey's vertical specialization share increased in that period and on sectoral basis, sectors with the highest VS share in 2014 are respectively; Computers and electronic and optical products, Main metals and Motor vehicles. Considering the sectoral trends with respect to technological classification, the increase rate of Turkey VS share in high and medium high-tech industries sector has been higher than the low and medium low tech sectors. Finally, in terms of trading partners of VS share in Turkey, Germany, China, Russia, Italy and France has been playing an important role in contributing to Turkey's VS in export. Although China recorded highest increases in Turkey's VS share from 2000 to 2014, Germany has maintained the largest contribution and has never lost its position.