Hükmedilmeyen mekanlar ve Afrika'daki silahlı grupların varlık mücadelesi: Mali'de imek örneği / Ungoverned spaces and the struggle of armed groups in Africa: A case study of aqim in mali


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Abdoulaye İbrahim Bachir

Danışman: NURİ YEŞİLYURT

Özet:

Bu tezin temel amacı, İMEK'in Kuzey Afrika'dan ve özellikle ortaya çıktığı Cezayir'den Batı Afrika ülkesi Mali'ye kayması ve yerleşmesinin sebeplerini, "hükmedilmeyen mekanlar" kavramı çerçevesinde tespit etmektir. Bu kapsamda RAND Corporation tarafından geliştirilen "hükmedilmeyen mekanlar" teriminin kavramsallaştırılması incelenerek tarihsel bir perspektifle İMEK'in yaşadığı dönüşüm sonucu, örgütün Kuzey Mali bölgesine yönelişinin sebepleri ortaya konmak amaçlanmıştır. Ayrıca tezde, "hükmedilmeyen mekanlar" kavramının eleştirel yaklaşımı da ele alınarak, kavramın ABD güvenlik politikası çerçevesinde nasıl geliştiği ile silahlı gruplar, başarısız devletler ve terörizmle ilişkisi detaylandırılmaktadır. Bunun çerçevede, İMEK'in Kuzey Mali'yi tercih etmesinin, bölgenin tarihsel olarak hükmedilmeyen mekan özellikleri taşımasında etkili olduğu savunulmaktadır. Bunun yanında 2011'den günümüze kadar devam eden Mali Krizi'nin ana aktörlerinden biri olan İMEK'in Sahel bölgesine kaymasının, örgütün hayatta kalma mücadelesinin sonucu olduğu iddia edilmektedir. Ayrıca çalışmada, İMEK örgütünün bölgede izlediği strateji "yerelleşme stratejisi" olarak adlandırılmakta ve bu stratejinin etnik temelli silahlı oluşumların ortaya çıkmasına yol açtığı savunulmaktadır. Bu durum, Mali'de yeni etno-cihatçılık sorununu yaratmış ve etnik çatışmaya zemin hazırlamıştır. Bu stratejiyle İMEK'in hedefi, kaos ortamı yaratarak varlığını korumak ve gerekirse bölgesel genişlemeye yönelik kabiliyetlerini artırmaktır. Tez, hükmedilmeyen mekan kavramının, kalıcı askeri müdahaleye dayanak oluşturduğu, böylece bölgenin öngörülmeyen bir istikrarsızlık sürecine sürüklendiği ve bölgedeki sosyo-politik dengeleri yeniden şekillendireceği iddialarını ispat etmeye çalışmaktadır.