Çubuk ovası kuzeydoğusunun (Ankara) hidrojeoloji incelemesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET ALİ YASTI

Danışman: MEHMET ÇELİK

Özet:

Bu tez çalışması kapsamında toplam 1200 km2’lik yağış alanına sahip Çubuk Ovasının 150 km2’lik kuzeydoğu kısmındaki kayaçların hidrojeolojik özelliklerine göre ayrılması, yeraltı sularının hidrokimyasal özelliklerinin alansal olarak ve kayaç türüne göre değişiminin incelenmesi amaçlanmıştır. İnceleme alanındaki birimler, litolojik ve yapısal özellikleri dikkate alınarak geçirimsiz, yarı geçirimli ve geçirimli olarak sınıflandırılmıştır. Elmadağ Formasyonu, Orta Miyosen yaşlı kil ve marn birimleri geçirimsiz, Keçikaya Formasyonu’na ait kireçtaşları, Permiyen Kireçtaşları, Mamak Formasyonu’na ait andezitler, Pliyosen yaşlı çakıltaşı ve kumtaşlarından oluşan seviyeler ve alüvyon geçirimli olarak kabul edilmiştir. Alüvyon dışındaki geçirimli birimlerin alansal olarak az olması ve geçirimliliklerinin homojen olmaması bu birimlerden beslenen kaynakların verimini düşürmektedir. Alüvyon ise Çubuk Çayı ve kolları boyunca uzanmakta olup, derinliği 25–30 metre, genişliği 1–1,5 km arasındadır. Yeraltı sularının hidrokimyasal özelliklerinin incelenmesine bağlı olarak bölgede 3 farklı yeraltı suyu tipi bulunmaktadır. Bunlar Ca-HCO3’lı sular, Ca-Mg-HCO3’lı sular ve Na-HCO3’lı sulardır. Tüm örneklerde bikarbonat baskın anyon iken, baskın katyon olarak kalsiyum, magnezyum ve sodyum yer almaktadır. Su kalitesinin havza kenarlarından havza ortasına doğru azalması elektriksel iletkenlik parametresiyle tespit edilmiştir. Yeraltı sularının elektriksel iletkenliği 240–1700 µS/cm arasında, toplam çözünmüş madde miktarı ise 300–1800 mg/l arasında değişmektedir. Andezitlerden boşalan kaynaklar düşük tuzluluk gösterirken, alüvyon üzerindeki kuyu ve kaynaklar yüksek tuzluluktadır.