Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MARYAM PASHAZADEH
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Dilek Başalma
Eş Danışman: Ali Ergül
Özet:
Ayçiçeği çoklu doymamıĢ yağ asitleri oranının yüksek olması sebebiyle, beslenme
değeri en yüksek olan bitkisel yağlardan birisidir. DoymamıĢ yağ asitleri arasında en
yararlı olan oleik asidi yüksek çeĢitler dünyada ve Türkiye’de tercih edilmektedir.
Amerika ve Avrupa ülkeleri baĢta olmak üzere birçok ülkede bu özelliği taĢıyan
çeĢitlerin ekimine ağırlık verilmektedir.
Bu araĢtırmanın bitki materyali Trakya Tarımsal AraĢtırma Enstitüsü’nün yürüttüğü
Ülkesel Ayçiçeği Islah Projesi’nden temin edilmiĢtir. Oleik asidi yüksek ayçiçeği hatları
arasından 19 ana ve 22 adet baba olmak üzere toplam 41 ayçiçeği hattı kullanılmıĢtır.
Kontrol olarak da (yüksek oleik asitli tescilli çeĢitler) 11 TR 077, 13 TR 002 ve DÜET
çeĢitleri kullanılmıĢtır. ÇalıĢmada, 41 adet ayçiçeği ebeveyn hattının genetik kimlik
tanısı SSR yöntemiyle yapılmıĢ olup, oleik asit içeriği yüksek genotiplerden genetik
anlamda birbirinden farklı uzaklıklardaki melezlerde bazı verim öğeleri, tohum verimi
ve yağ verimi değerleri incelenmiĢtir.
Yapılan analizler sonucunda özellikle bitki baĢına tohum verimi ve bin tohum ağırlığı
bakımından genetik uzaklığı yüksek olan melez hatların [G3 K6 ASN X K7 RSN 7/13
(%16) YDAH SN 3/13 X K7 RSN 7/13 (%22)] standart çeĢitlerden daha iyi performans
ortaya koyduğu belirlenmiĢ, buna karĢılık yağ oranı bakımından ise genetik olarak farklı
uzaklıktaki melez hatlar arasında ve standart çeĢitlere göre bir farklılık olmadığı
saptanmıĢtır.