Moment tensör analiz yöntemiyle deprem odak mekanizması çözümü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TOLGA KARABIYIKOĞLU

Danışman: ÜNAL DİKMEN

Özet:

Bu tez çalışmasında, Kikuchi ve Kanamori (1991) yaklaşımı kullanılarak Moment Tensör Analizi yöntemiyle deprem odak mekanizmasını hesaplayan bir program (MEKCOZ) MATLAB dilinde yazılmıştır. Geliştirilen yazılım ve günümüzde yaygın kullanılan ISOLA (Sokos ve Zahradnik, 2006) ile elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Moment Tensör Analizi çözümünde farklı oluş zamanı ve konum çiftleri için temel moment tensör dizeylerinin kullanılmasıyla kuramsal yer değiştirme verisinin zamana bağlı birinci türeviyle kuramsal hız kayıtları hesaplanmıştır. Kuramsal hız kayıtlarının incelenen depremin gözlemsel verisi (dalga formu) ile ilişkisi incelenmiştir. En yüksek ilişki değerine karşılık gelen deprem konumu, oluş zamanı ve moment tensor yoğunluk fonksiyonu dizeyi için sismik moment tensör dizeyi ve gerilme sistemi hesaplanmıştır. Belirlenen odak parametreleri için çift eşlenik (Double Couple) ve dengelenmiş doğrusal yöney çift kutbu (CLVD) gerilme sistemlerini hesaplanmasında Knopoff ve Randall (1970) yaklaşımı kullanılmıştır. Ayrıca odakta olası hacimsel değişimleri gözleyebilmek için sismik moment tensör dizeyinin tekdüze (izotropik) kısmı da hesaplanmıştır. Aynı veri ve parametre grubu kullanılarak geliştirilen program ve ISOLA programıyla elde edilen sonuçların yakın olduğu görülmüştür. Yazılan programın üstünlüğü; hesaplanan düğüm (nodal) düzlemlerine ek olarak etkin gerilme sisteminin de görselleştirilmesidir. Üretilen sonuçlar kullanılarak gerilme analizi konusunda yer bilimcilerin tercih ettiği tanımlamalarla bağlantı kurulmuştur.