Vesiküler-arbisküler mycorrhiza'nın asit ve alkalin topraklarda yetiştirilen mısır bitkisinde fosfor alımına etkisi


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 1998

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hesna ÖZCAN

Danışman: SÜLEYMAN TABAN

Özet:

Bu araştırmanın amacı, VA Mycorrhiza'nın alkalin ve asit reaksiyonlu topraklarda yetiştirilen mısır bitkisinin fosfordan yararlanması üzerine etkisini araştırmaktır. Bu amaçla steril edilmiş alkalin ve asit topraklarda mısır (Zea Mays L. ev. fanion bitkisi yetiştirilerek serada kurulan denemede, tüm saksılara ekimden önce çözelti şeklinde 100 \xg N g"1 (üre gübresinden) ve 40 fig K g"1 (K2S04 gübresinden) uygulanmıştır. Fosfor uygulaması yapılacak saksılara toz şeklinde 40 ng P g'1 (TSP gübresinden), VA Mycorrhiza uygulanacak saksılara ise Glomus etunicatum ve Glomus intraradices türleri karışımı uygulanmıştır. Mısır bitkisinin gövde kuru ağırlığı VA Mycorrhiza ve fosfor uygulamasıyla kontrole göre her iki toprakta da artmıştır. Kök kuru ağırlığı üzerine uygulamalar önemli bir etkiye sahip olmamalarına karşın, alkalin topakta VA Mycorrhiza uygulaması kök kuru ağırlığını artırmıştır. Mısır bitkisi gövdesinin fosfor içeriği VA Mycorrhiza uygulamasıyla kontrole göre alkalin toprakta değişmezken, asit toprakta artmıştır. Her iki toprakta da gövdenin fosfor içeriği, en fazla fosfor uygulamasıyla artmıştır. Mısır bitkisi kökünün fosfor içeriği kontrole göre VA Mycorrhizauygulamasıyla alkalin toprakta azalmış, asit toprakta artmış, fosfor uygulamasıyla ise her iki toprakta da artmıştır. Deneme bitkisi gövdesinin çinko içeriği her iki toprakta da VA Mycorrhiza uygulamasıyla artmış, fosfor uygulamasıyla da azalmıştır. Kontrole göre gövdenin çinko içeriğindeki artış, alkalin toprakta daha fazla olmuştur. Kökün çinko içeriği ise her iki toprakta da VA Mycorrhiza uygulamasıyla azalmıştır. Alkalin ve asit reaksiyonlu toprakta yetiştirilen mısır bitkisi gövdesinin demir içeriği üzerine uygulamaların etkisi önemli bulunmamıştır. Mısır bitkisi gövdesi ve kökünün bakır ve mangan içerikleri her iki toprakta da en fazla VA Mycorrhiza uygulamasından etkilenmiştir ve VA Mycorrhiza uygulamasıyla gövdenin bakır ve mangan içerikleri artarken, kökün bakır ve mangan içerikleri azalmıştır. Abstract This study was caried out to determine the effects of VA Mycorrhiza on P uptake by maize plants grown in alkaline and acid soils. For this purpose, maize plants was grown in sterilized soils under greenhouse conditions. Before seed sowing, 100 ng N g"1 (as urea) and 40 ng K g"1 (as K2S04) were applied as solutions to the soils. To the pots that P to be applied, 40 ug P g'1 was added as powder (as TSP). And to the pots that VA Mycorrhiza to be applied, a mixture of Glomus etunicatum and Glomus intraradices was mixed to the soil. Shoot dry weight of maize plants was increased by VA Mycorrhiza and P application in both soils with respect to the control. VA Mycorrhiza and P applications had no effects on root dry weight in acid soil, but VA Mycorrhiza application increased the root dry weight in alkaline soil. While the P contents of shoot didn't change with VA Mycorrhiza application as compared to the control in alkaline soil, but in acid soil it was increased. The highest shoot P contents was reached by P application in both soils. As compared to the control, application of VA MycorrhizaIV decreased root P contents in alkaline soil, but increased in acid soil. The phosphorus application increased P contents of root in both soils. Zinc contents of shoot increased with VA Mycorrhiza application, but decreased with P application in both soils. With respect to the control, increasing in Zn contents of shoot grown in alkaline soil was much more than that of acid soil. Root Zn contents decreased with VA Mycorrhiza application in both soils. The effects of VA Mycorrhiza and/or P applications on the Fe contents of plant shoot grown in both soils were not found to be significant In both soils, Cu and Mn contents of shoot and root were much effected by VA Mycorrhiza application and while shoot Cu and Mn contents increased, root Cu and Mn contents decreased with VA Mycorrhiza.