TÜRKİYE –UKRAYNA BANKACILIK SİSTEMLERİ VE KARŞILIKLI ENTEGRASYON SORUNLARI


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Susana ZİADİNOVA

Danışman: GÜVEN SAYILGAN

Özet:

1923'te kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti de milli bankacılığı geliştirmiş, yeni devlet bankalarının kuruluşunu sağlamış, ardından da özel bankaların kurulup planlı bir biçimde gelişmesine imkan sağlamıştır. Bütün bu adımların ardından, bankacılıkta serbestleşme ve dışa açılma dönemi başlamış, holding bankacılığının yaygınlaşması ve akabinde mevduatlara Hazine finansörlüğünün gelmesi ile bankacılık sektörü günümüze kadar gelmiştir. Günümüzde Türk Bankacılık Sektörü, modern anlamda bankacılık hizmeti veren ve bütün dünya genelinde faaliyet gösterebilen bir yapıya kavuşmuştur. 2003 yılı itibarıyla Türkiye'de 50 banka (16'sı yabancı), toplam 5966 şubede faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu bankalardaki toplam çalışan sayısı, 123.249'dur. Bankaların Aralık 2003 itibariyle toplam aktifleri 249.8 katrilyon TL (179 milyar ABD doları), toplam karı ise, Eylül 2004 itibarıyla 4.631 trilyon TL (3.077.240 bin ABD doları)'dır. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 1991'de bağımsızlığını ilan eden Ukrayna, Sovyet döneminin hantal ve işlevsiz bankacılık sistemini de miras olarak devralmıştır. Bu hantal yapı, Ukrayna'nın modern dünya ile ticari–ekonomik faaliyetlerini yürütmesinde yetersiz kalmıştır. Ayrıca Ukrayna yeniden yapılandırma adına kendinden beklenilen adımları yeterince atamadığı için bankacılık sektörü diğer benzer yapıdaki ülkelere göre (Rusya, Azerbaycan, Kazakistan, Baltık Ülkeleri) gelişimini tamamlayamamış ve gerektiği kadar büyüyememiştir. Ukrayna'da 01.01.2004 itibarıyla 182 banka faaliyette olup, toplam aktifleri 19 milyar 92 milyon ABD doları seviyesindedir. Bu bankaların 2004 yılı net karı 55,5 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Türkiye ve Ukrayna iki komşu ülke olmanın yanında son yıllarda ayrıca iki iyi ticari partner konumuna da gelmiştir. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2003 itibarıyla 1.536.231.000 ABD doları seviyesine ulaşmış olup, sürekli artma eğilimindedir. Ancak iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler artarken bankacılık sektörleri bu gelişmenin tamamen dışında kalmıştır. Özellikle Ukrayna'nın hantal bankacılık mevzuatı ve altyapı yetersizlikleri ile iki ülke arasındaki ticaret hacminin bankacılık sektörü açısından hala küçük oluşu, Türk bankalarının Ukrayna pazarına girmemesine neden olmaktadır. İki ülke bankacılık sektörü arasındaki ilişkiler, özellikle Ukrayna'daki hukuki ve teknik altyapısının Batı ülkeleri normlarına (AB standartlarına) ulaşması ve ticaret hacminin büyümesi ile gelişebilecektir.