Rekabet Hukukunda kartelleşmenin hukuki yaptırımları

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ASLI ERGÜN

Danışman: KEMAL ŞENOCAK

Özet:

Karteller birden çok teşebbüsün piyasayı kontrol etmek ve rekabeti kısıtlamak amacı ile yaptıkları sözleşmedir. İktisadi hayatı olumsuz yönde etkileyen karteller, doktrinde serbest piyasa ekonomisinin kanserli unsurları ve antitröst alanındaki en büyük kötülük olarak tanımlanmaktadır. Bu bahisle kartellerin ortadan kaldırılması ve önlenmesi ekonomi açısından önem arz etmektedir. Rekabet hukukunda kartellere uygulanan yaptırımlar kamusal ve hukuki yaptırımlar olarak ikiye ayrılmaktadır. Rekabet otoriteleri tarafından uygulanan kamusal yaptırımların kartellerin önlenmesi için yeterli olmayabilir. Bu nedenle kamusal yaptırımları tamamlayıcı özelliği olan hukuki yaptırımlar caydırıcılığın sağlanması açısından önemli bir role sahiptir. Kartellerle mücadele açısından oldukça etkili olan hukuki yaptırımları geçersizlik ve tazminat davaları oluşturmaktadır. Çalışmada kartellere yönelik hukuki yaptırımlar incelenmiştir. Bu amaçla öncelikle kartellerin tanımı ve tarihçesi açıklanmıştır. Daha sonra 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'da düzenlenen yaptırımlar incelenmiştir. Bu doğrultuda ilk olarak geçersizlik yaptırımı ve türleri açıklanmıştır. Ardından tazminat davasının şartları ve usule ilişkin sorunlar ele alınmıştır. Bu kapsamda doktrinde yer alan tartışmalara ve çeşitli yargı kararlarına da yer verilmiştir. Çalışmanın daha sonraki kısımlarında yabancılık unsuru içeren kartel anlaşmalarında uygulanacak hukuk kuralları incelenmiştir. Bu doğrultuda 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'da yer alan düzenlemelere yer verilmiştir. Son olarak rekabet hukukunda yer alan muafiyet ve menfi tespit kavramları incelenmiştir. Bu kapsamda muafiyetin türleri olan bireysel muafiyet ve grup muafiyetinin şartları ele alınmıştır. Ayrıca menfi tespit belgesi için gerekli olan kanuni şartlar incelenmiştir. Cartels are agreements of multiple undertakings to control the market and restrict competition. Cartels that negatively affect economy are defined as the biggest elements in the antitrust field and cancerous elements of the free market economy in doctrine. Therefore the elimination and prevention of cartels is essential for the economy. The sanctions imposed on cartels in competition law are divided into two as public and legal sanctions. Public sanctions imposed by the competition authorities may not be sufficient to prevent cartels. Hence legal sanctions which are complementary to public sanctions have an significant role in terms of providing deterrence. Legal sanctions which are very effective in combating cartels constitute invalidity and action for compensation. The study mainly analyzes legal sanctions for cartels. For this purpose, primarily, the definition and history of cartels are explained. Afterwards, the sanctions regulated by the Act on the Protection of Competition, Nr. 4054 are analyzed. In this respect, first of all, the invalidity sanction and its types are explained. Then the terms of the action for compensation and the procedural issues are addressed. In this context, the discussions in the doctrine and various judicial decisions are also included. Subsequent parts of the study, legal rules to be applied in cartel agreements containing foreing elements are examined. In this respect, the regulations in the International Private and Civil Procedure Law, Nr. 5718 are included. Finally, the concept of exemption and negative clearance in competition law are examined. In this context, the types of exemption, individual exemption and block exemption are addressed. In addition, the legal requirements for the negative clearance certificate are examined.