Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HÜLYA ÜSTÜNKAYA
Danışman: GÜLİN GÜNGÖR
Özet:Uluslararası para ve sermaye piyasalarında giderek artan yatırımlara bağlı olarak, uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin öngörülebilirlik ve güven unsuruna duyulan ihtiyaç, bu alandaki uyuşmazlıkların çözümünde uygulanacak hukuk meselesinin irdelenmesini gerektirmektedir. Yatırımcılar menkul kıymetlerini, merkezî menkul kıymet saklama kuruluşu ile bağlantılı aracılar zincirinde tutabilmektedir. İhraççının kayıtlarında yatırımcıların malik olarak yer aldığı saklama sistemleri doğrudan saklama olarak nitelendirilmektedir. İhraççının kayıtlarında menkul kıymetleri tutan aracının malik olarak yer aldığı sistemler ise, dolaylı saklama olarak adlandırılmaktadır. Aracıda tutulan sermaye piyasası aracı olan menkul kıymetlerden doğan ve genellikle devir veya sınırlı aynî haklar konusunda ortaya çıkan uyuşmazlıklar için uygulanabilecek kanunlar ihtilâfı kurallarının çoğu lex situs kuralından türetilmiştir. Doğrudan saklama söz konusu olduğunda, menkul kıymetin ihraççısının (lex incorporationis) veya senedin (lex cartae sitae) bulunduğu yer, menkul kıymetin bir aracı vasıtasıyla tutulduğu dolaylı saklama sisteminde situs kavramını açıklamaya yeterli olmamaktadır. Bu nedenle, dolaylı saklama sisteminde uygulanacak hukukun tespiti bakımından, menkul kıymet üzerindeki hakkın bulunduğu yer (situs of interest), işlemin yapıldığı yer (lex loci actus), saklama sisteminin hukuku, hakkı doğuran hukuk (lex creationis), ilgili aracının yeri hukuku (PRIMA), akde uygulanacak hukuk (lex contractus) kuralları değerlendirilmiştir. Menkul kıymetlerin aracıda tutulmasının niteliği göz önünde bulundurulduğunda kapsamı ve etkileri bakımından son derece geniş bir çerçeveye sahiptir. Bu çerçevede, öncelikle konu maddî hukuk açısından, yeknesaklaştırma çalışmaları ile birlikte değerlendirilmiştir. Daha sonra, aracıda tutulan menkul kıymetlere uygulanacak hukuka ilişkin doktrinde yer alan görüşlere ve ülke uygulamalarına değinilmiştir. Uygulanacak hukuk bakımından reform niteliğinde kabul edilen La Haye Menkul Kıymet Konvansiyonu incelenmiştir. Bu açıklamalardan sonra, Türk hukukunda yabancı unsurlu menkul kıymet işlemlerine uygulanacak hukuk hakkında bilgiler verilmiştir. Due to increasing investments in international financial market investments, there is a need for legal certainty and predictability for conflict resolving and necessitates a further investigation for the law that is going to be applied in this field. The securities holding systems that are registered as beneficial owners in issuers' registers are characterized as direct holding systems. In the issuer's registers, the systems in which the securities holding intermediary is owned are identified as indirect holding. Most of the rules of law disputes arising from securities, which are securities held in the intermediary, and which often arise about disputes arising from disposition or limited real rights, are derived from the 'lex situs' rule. In terms of the determination of the applicable law in the indirect holding system is evaluated using the rules of the place where the right on the security is located, the place of the transaction, the law of the depository system, the law that gives the right and the place law of the relevant intermediary, choice of law rule. In this thesis firstly, the subject matter is evaluated from a substantive law perspective together with the harmonize studies. Then, the opinions and country practices in the doctrine of the law to be applied to the securities held in the intermediary are mentioned. Furthermore, La Haye Securities Convention, which was accepted as a reform in terms of the applicable law, was examined. After that, information is given about the applicable law to securities transactions in Turkish law.