Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÜLSEREN ALA
Danışman: GÜRBÜZ DENİZ
Özet:İslam Felsefesi'nde adalet kavramı, mirasçısı olduğu Yunan Felsefesi'ndeki anlamları ile benzerlik göstermektedir. Yunan Felsefesi'nden aldıkları kavramları İslâm kültür ve medeniyeti ile tekrar yorumlayan İslâm filozofları, aldıkları felsefi mirası çok daha ileriye götürmüşlerdir. Doğduğu topraklarda hayatını devam ettiremeyen felsefe, bir anlamda İslâm medeniyeti ile tekrar dirilmiştir. Felsefeye kendi izlerini bırakan İslâm filozoflarının eserleri yüz yıllarca Avrupa ülkelerinde ders kitabı olarak okutulmuştur. İslâm Felsefesi bir anlamda batı felsefesinin gelişimine katkıda bulunmuştur. Felsefi mirasın bu şekilde farklı zamanlarda farklı kültürlerde yaşamını devam ettirmesi, felsefede kullanılan kavramların da ortak olması sonucunu doğurmuştur. Adalet kavramı da bu kavramlardan bir tanesidir. Sosyal bilimlerin bir çok dalının da konusu olan adalet kavramı, genel anlamı ile uyum, denge ve ahenktir. Ahlâk felsefesinde üç temel erdemin bir araya gelmesi ile ortaya çıkan en temel erdemdir. Siyaset felsefesinde toplumu bir arada tutan genel bir ilkedir, hak ve hukuka uygunluktur. Platon adalet kavramını, evrendeki birlik ve bütünlük olarak kullanmıştır. Bunun yanında, insanı mutluluğa ulaştıracak olan temel bir erdem olarak da kullanmıştır. Adil olmak isteyen insan, evrendeki bu bütünlüğü önce kendi ruhunda sonra da yaşadığı toplumda gerçekleştirmelidir. Farâbî, âlemde var olan ontolojik adaletin, Tanrı'nın özünden kaynaklandığına inanmaktadır. Âlemde var olan bu ilâhi adalet, Tanrı'dan sudûr eden her varlıkta doğal olarak bulunmaktadır. Farâbî'ye göre varlığın her aşamasında , Tanrı'nın verdiği ilâhi bir nizam vardır ve her varlık hak ettiği varlık mertebesini Tanrı'dan almaktadır. İnsanın görevi, varlıktaki doğal ilâhi adaleti örnek almak, bu adaleti önce ruhunda, sonra da yaşadığı toplumda gerçekleştirmektir. Her iki filozof da, adalet kavramına yükledikleri anlamlarla uyumlu devlet tasavvuru geliştirmişlerdir. Devlet tasavvurlarının temelinde Tanrı'nın düzeni ve mükemmelliği bulunmaktadır. Anahtar Sözcükler: Adalet, erdem, akıl, mutluluk, itidal, ölçülü olma, yasa, sudûr, devlet, inayet, âlem, ruh, Faal Akıl The concept of justice in Islamic Philosophy is similar to meanings in Grek Philosophy which it inherits. Islamic Philosophers ,who reinterpret the concepts they taken from the Grek Philosophy with Islamıc culture and civilization, have taken their philosophical heritage further. Philosophy, which could not survive in the land where it was born, was resurrected with the Islamic civilization in a manner of the speaking. The books written by Islamic philosophers who had left their marks in philosophy, were used as lecture books for centuries in European countries. İn a way, Islamic Philosophy has contributed to the development of the Western Philosophy. Philosophical heritage continues to live in different culturs at different times in this way, resulted in the common concepts used in philosophy. The concept of justice is an example of these common concepts. The concept of justice, which is used in many social sciences, generally means balance, concord and harmony. It is the most basic virtue that comes out with the combination of the three basic virtues in moral philosophy. It is a general principle that keeps the society together in political philosophy, it is compliance with right an law. Plato used the concept of justice as unity and integrity in the universe. In addition, he used it as a basic virtue that will achieve people to happiness. The person who wants to be equitable, must carry out this unity in the universe first in his own soul and then in the society he lives in. Farâbî believes that the ontological justice that exists in the universe originates from the essence of God. This divine justice, which exists in the univerce, naturally exists in every existance that emanetes from God . According to Farâbî, there is a divine statute given by God at every stage of being and each existence gets the order of being it deserves from God. The duty of human is to imitate natural divine justice in existence, to carry out this justice at first in his soul and then in the society he lives in. Both philosophers developed state proposal/imagination compatible with the meanings they made of on the concept of justice. In the basic of their state proposal/imagination there is God's order and perfection. Key Words: Justice, virtue, intellect, happiness, sobriety, moderation, law, emanation, state, univerce, soul, provedence, agent intellect