Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mahmut DEMİR
Danışman: BÜNYAMİN ERUL
Özet:Çalışmamızın konusu, Fezâilu’s-Sahâbe rivayetleri özelinde, Şia ile Ehl-i\r\nSünnet arasındaki görüş ayrılıklarının hadis rivayetine yansımalarıdır.\r\nAraştırmada tek tek tüm sahabilerin faziletlerine ilişkin rivayetler değil, genel\r\nolarak Sahabe ve Ehl-i Beyt’in, özel olarak da ilk dört halifenin faziletlerine ilişkin\r\nrivayetler inceleme konusu yapılmıştır.\r\nBirinci bölümde, İslam düşünce geleneğinin iki büyük ekolü olan Ehl-i\r\nSünnet ile Şia’nın sahabe tasavvurları üzerinde durulmuş, bu tasavvurların\r\ndayandığı psikolojik, dînî ve siyâsî temeller ele alınmıştır. Ardından da Sünnî\r\nkesimde tafdîl edilen “sahabe” ile Şia nazarında masum telakkî edilen Ehl-i\r\nBeyt’in faziletlerine ilişkin rivayetler, içerik ve üslup itibariyle mukayeseli olarak\r\ndeğerlendirilmiştir.\r\nİkinci bölümde Şia ile Ehl-i Sünnet arasındaki polemiklerin en bariz bir\r\nbiçimde yansıdığı bir alan olarak Hz. Ebu Bekir ile Hz. Ali’nin faziletlerine ilişkin\r\nbazı rivayetler yine mukayeseli bir şekilde ele alınmıştır. Bu rivayetlerin imamet\r\ntartışmalarıyla ilişkisine temas edilmiş, böylece siyâsî mülâhazaların hadis rivayeti\r\nüzerindeki etkileri tartışılmıştır. Yine Şia’nın, bir yandan Hz. Ali’yi tafdîl edip aynı\r\nzamanda Hz. Ebu Bekir ile Hz. Ömer’i tahkîr etmeyi kurguladığı bir takım\r\nrivayetler ele alınmış, bu yaklaşımın Sünnî kaynaklara ne derece sirayet ettiği\r\naraştırılmıştır.\r\nÜçüncü bölümde ise, Ehl-i Sünnet’in, Şiî imamet nazariyesini çürütmeye\r\nyönelik dillendirdiği temel argümanlardan olan “fazilet/hilafet sıralaması”\r\ndüşüncesi ile hadis rivayeti arasındaki ilişki irdelenmiştir. Bu bölümde ağırlıklı\r\nolarak, Şia-Ehl-i Sünnet ihtilafına nispetle daha spesifik bir ayrışma olan\r\n“Osmânî-Alevî” çekişmesinin hadis rivayeti üzerindeki tezahürleri incelenmiştir.\r\nTespit edilen rivayet örneklerinin izi sürülerek maruz kaldıkları değişiklikler tespit\r\nedilmiş, bu değişikliklerin temel faktörleri araştırılmıştır.\r\n