Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2006
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSTAFA ALP ÇETİNKAYA
Danışman: EMİNE BAYDAN
Özet:Bu araştırmada, Türkiye' de ve dünyada geniş kullanım alanı olan organik fosforlupestisid klorprifos ve bitki gelişim düzenleyicisi etefona bir arada maruz kalınmasıdurumunda olası etkileşimlerin ortaya konulması amaçlandı.Çalışmada, 42 adet Wistar Albino soyu 3 aylık erkek rattan alınan ince bağırsak düzkası (duodenum ve ileum) kullanıldı. Yaklaşık 1 cm uzunluğundaki ince bağırsaksegmentine, 10 ml Tyrode çözeltisi içeren izole organ banyosunda 1 gram gerimuygulanarak çalışıldı. Duodenum ve ileum dokusunda, asetilkolin (AK) (10-9-10-4M), etefon (ETF) (10-10-10-6 M) veya klorprifos (CPF) (10-10-10-6 M) kümülatifderişimlerde uygulanarak tek başlarına doku üzerindeki etkileri değerlendirildi.Ayrıca Etefon ve Klorprifos tek başlarına ve bir arada 10-7 M ve 10-10 M derişimlerdeinkübe edilerek asetilkolinin kümülatif derişim cevap eğrisi üzerine etkileri çalışıldı.Dokuların enzimatik etkinliğinin test edilmesi amacıyla fizostigmin uygulamasıyapıldı.Araştırmada elde edilen veriler, klorprifos ve etefonun bir arada kullanılmasınınuygulanan derişime ve doku tipine bağlı olarak farklı sonuçlar verdiğini gösterdi; heriki maddenin bir arada 10-7 M derişiminde rat ileumunda hem pD2 ve hem de Emaxdeğerlerinde istatistiksel olarak asetilkolin kontrole göre önemli farklılıklaralınmakla birlikte, tek başlarına olana göre kombinasyondaki farklar çok belirgindeğildi. Oysa aynı dokuda bu maddelerin bir arada (Kombinasyon Emax değeri AK:94,90 ± 3,14, ETF+CPF+AK: 81,56 ± 4,11) daha düşük yoğunlukta uygulanması(10-10 M) özellikle klorprifosun tek uygulamasına göre (Klorprifos Emax değeri AK:94,27 ± 2,90, CPF+AK: 85,76 ± 2,79) asetilkolinin özellikle Emax değerinde önemli(p<0,05) düzeyde azalmaya neden oldu.Asetilkolinesteraz baskılanması ve kolinerjik reseptörler üzerinden etkili olan bumaddelerin kombinasyonunun Emax yönünden asetilkolinin etkisini zayıflatması,benzer mekanizmayla etkili olan diğer ilaçların etkilerini de zayıflatacağı veyazehirlenmelerin etkisini hafifleteceği anlamına getirilmemelidir. Özellikle,kombinasyona bağlı esterazların baskılanması efikasite yönünden güçlü ve benzeretkili maddelere maruz kalınmasında istenmeyen etkilerin beklenmedik dozlarda vezamanda ortaya çıkışına neden olabilecektir.AbstractThe aim of this study is to elicit the possible interactions in case of combinedexposure to organophosphorus pesticide chlorpyrifos and plant growth regulatorethephon which are widely used in Turkey and worldwide.In this study, the small intestinal smooth muscle (duodenum and ileum) of 3 monthsold 42 Wistar Albino male rats were used. The small intestine segments ofapproximately 1 cm long were studied under a load of 1 gram in isolated organ bathcontaining 10 ml Tyrode solution. By applying acetylcholine (AK), ethephon (ETF)and chlorpyrifos (CPF) to duodenum and ileum with cumulative concentrations, theireffects alone were evaluated. Besides, by incubating ethephon and chlorpyrifos aloneand in combination with 10-7 M and 10-10 M concentrations, their effects oncumulative concentration-response curve of acetylcholine were studied.Physostigmine treatment was made in order to test enzymatic activity of the tissues.The data obtained from this investigation show that the combination of ethephon andchlorpyrifos gives different results according to concentration applied and tissuetype; both for pD2 value and Emax value in rat ileum combination of both agents with10-7 M concentration, statistically significant differences obtained in comparisonwith acetylcholine control, however, the differences of the combination incomparison with single application was not significant. Yet, on same tissue thecombined application (Combination Emax value AK: 94,90 ± 3,14, ETF+CPF+AK:81,56 ± 4,11) of these agents with lower concentrations (10-10 M) especially incomparison with single chlorpyrifos application (Chlorpyrifos Emax value AK: 94,27± 2,90, CPF+AK: 85,76 ± 2,79), caused significantly important (p<0,05) decreaseparticularly in Emax value of acetylcholine.Attenuation of the Emax value of acetylcholine by the combination of these agentswhich act by inhibiting acetylcholinesterase and by binding cholinergic receptors,should not mean to attenuate the effects of other agents that have the samemechanism of action. Especially, this inhibition of esterases by combination mayelicit adverse effects with unexpected doses and times when exposed to efficaciouslystrong and similar agents.