Roma III Tüzüğü Uyarınca Boşanma ve Ayrılığa Uygulanacak Hukuk

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hysni Mustafa

Danışman: Rifat Erten

Özet:

Roma III Tüzüğü Uyarınca Boşanma ve Ayrılığa Uygulanacak Hukuk başlıklı bu çalışmada, boşanma ve ayrılığın Roma III Tüzüğüne göre düzenlenmesini incelenmiştir. Boşanma sebepleri ülkelerin siyasi, dini ve kültürel faktörlerinden etkilenmekte olup ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Bu sebeplerin ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor oluşu yabancı unsur olduğu boşanma davalarında durumu daha da zorlaştırmaktadır. AB üyesi ülkelerin boşanma alanındaki hukuklarının yabancı unsur içeren durumlarda uyumlu hale getirilmesi ile bu alana hukukî öngörülebilirlik, güvenlik ve esneklik kazandırmak amaçlanmaktadır. Avrupa Birliği, özel hukuk alanını uyumlaştırmak amacıyla tüzükler, bölgesel anlaşmalar ve Avrupa Birliği Adalet Divanı kararları dahil olmak üzere bir dizi hukukî araçtan yararlanmıştır. Roma III Tüzüğü'nün bir diğer amacı, ayrılma veya boşanmada kendi lehine bir sonuç elde etmek amacıyla eşlerden birinin diğer eşten önce davranarak mahkemeye dava açması durumu olan "forum shopping" olayını önlemektir. Roma III Tüzüğü bölgesel olarak 17 AB ülkesinde geçerli olmaktadır. Roma III Tüzüğü boşanma ve ayrılık davalarında uygulanacak hukukun belirlenmesi için iki yöntem öngörmektedir. Söz konusu yöntemlerden ilki sübjektif yöntem, boşanma veya ayrılıkta eşlerin uygulanacak hukuku seçme imkânını tanıyan yöntemdir. Diğer yöntem ise objektif yöntem, eşler arasında anlaşma sağlanamadığı takdirde uygulanacak hukukun objektif kriterlere göre belirlenmesini öngören ve Roma III Tüzüğü'nün 8. maddesinde tanımlanan yöntemdir. Tüzüğün en büyük yeniliklerinden biri de boşanma veya ayrılık durumunda uygulanacak hukuku eşlere seçme olanağı tanımasıdır. Roma III Tüzüğü'nde uygulanacak mevzuatın belirlenmesinde temel prensip, boşanmada uygulanacak hukuku eşlerin seçmesidir. Roma III Tüzüğü eşlere sınırlı seçim hakkı tanımaktadır. Eşlere boşanmada uygulanacak hukuku seçme imkânının tanınması, tarafların kanunlar ihtilâfı sorununu daha hızlı ve kolay bir şekilde aşmasını sağlayacak, aynı zamanda tarafların beklentilerinin karşılanması ve adaletin hızlı bir şekilde gerçekleşmesini mümkün kılacaktır.