Soğuk yıldızlarda farklı hız alanlarının ayıklanması: Ötegezegen keşfindeki zorlukların aşılması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZGÜR BAŞTÜRK

Danışman: SELİM OSMAN SELAM

Özet:

Bu tez çalışmasında, m/s düzeyinin altında hassas dikine hız gözlemleri yapabilen HARPS tayfçekeriyle elde edilen, 67 Güneş-benzeri yıldıza ilişkin yüksek çözünürlüklü tayfların, HARPS indirgeme yazılımında yer alan şablon tayflarla çapraz korelasyonu gerçekleştirildi. Elde edilen Çapraz Korelasyon Fonksiyon (CCF) profilleri, üzerlerindeki asimetrilerin kaynaklarının belirlenmesi amacıyla, bu profillerin ortaylarından yararlanılarak çalışıldı. Bu amaçla, profil asimetrilerini nicel hale getirmekte kullanılan CCF ortay ölçütleri ile temel yıldız parametreleri arasındaki korelasyonlar araştırıldı. Ortay asimetrisini tanımlayan yeni bir ölçütü geliştirildi ve Yer-benzeri ötegezegenler bulabilmek için inilmesi gereken dikine hız duyarlılığına ulaşabilmek üzere yeni dikine hız ölçüm yöntemleri araştırıldı. Analizlerde kullanılmak üzere bu çalışmaya özgü olarak Python programlama dilinde bilgisayar kodları geliştirildi. Bu tez çalışmasında geleceğe yönelik olarak, farklı fotosfer katmanlarındaki hız alanlarının CCF profilinin biçimine nasıl yansıdığını anlamak amacıyla çizgi şiddeti, uyartılma potansiyeli ve iyonizasyon derecesine göre gruplandırılmış tayfsal çizgilerden oluşan özel şablon tayfların tasarımına başlandı. AbstractIn this thesis study, high resolution spectra of 67 solar-like stars obtained with the HARPS instrument that has extreme radial velocity precision on the order of sub m/s has been cross-correlated with the existing stellar masks in the HARPS reduction routine. The shapes of Cross-Correlation Function (CCF) profiles have been studied through their bisectors with the aim of determining the causes of their asymmetries. With this aim, correlations between CCF bisector measures, which are defined in order to quantify profile asymmetries, and stellar parameters have been investigated. A new measure of CCF bisector asymmetry have been defined and new methods of measuring radial velocities have been investigated in order to reach a level of precision required to find an Earth-like exoplanet. Modular Python codes have been developed for the analyses. As a future projection of this thesis study, special masks based on spectral lines, and grouped according to their strengths, excitation potentials, and ionization degrees are being designed with the aim of understanding the effects of velocity fields in different photospheric layers on the CCF profile shape.