Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HATİCE BİLGİN YILDIRIM
Danışman: SERAP PULATSÜ
Özet:Bu araştırma su ürünleri yetiştiriciliği-çevre etkileşimi bağlamında, gökkuşağı alabalığı işletmeleri çıkış sularının kalite özelliklerine dikkat çekmek için Ekim 2009- Eylül 2010 tarihleri arasında yürütülmüştür. Bu amaçla Eşen Çayı (Muğla, Fethiye) üzerinde kurulu orta (200 ton/yıl) ve büyük ölçekli (2 500 ton/yıl) çöktürme havuzu bulunan farklı iki kapasitedeki gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss, Walbaum 1792) işletmesi giriş ve çıkış sularında önemli bazı su kalite özellikleri ile çıkış suyuna ilişkin askıda katı madde, biyokimyasal oksijen ihtiyacı, kimyasal oksijen ihtiyacı, toplam inorganik azot ve toplam fosfor yük değerleri bir yıl süreyle aylık olarak izlenmiştir. Ayrıca herbir işletme için bir ton balık üretimi ve bir ton yem başına düşen azot ve fosfor yükleri tahmin edilmiştir. Araştırma süresince büyük ve orta ölçekli işletmelerin giriş ve çıkış sularında belirlenen su kalite özellikleri genellikle tüm aylarda istatistiki olarak önemli düzeyde farklılık göstermiştir. İşletmelerin çıkış sularında ise su sıcaklığı, elektrik iletkenliği, nitrat-azotu, toplam fosfor ve askıda katı madde değerlerinin aylara bağlı değişimi istatistiki açıdan önemli seviyede farklı bulunmuştur (p<0.05). İşletmelerin çıkış suyu toplam fosfor konsantrasyonları (0.13-0.64 mg/L) farklı ülkelerdeki ilgili yasal düzenlemelerde yer alan zorunlu değerlerden yüksek bulunmuştur. Çıkış suyu askıda katı madde konsantrasyonları (14.75-127.0 mg/L), uluslararası yasal düzenlemelerde belirtilen zorunlu değerlerden yüksek saptanmıştır. Çıkış suyu biyokimyasal oksijen ihtiyacı değerleri (2.20-5.62 mg/L) ise, Avrupa ülkelerinde ilgili yasal düzenlemelerde belirtilen zorunlu değerlerden düşük tespit edilmiştir. Araştırma periyodunca işletmelerin çıkış suyu amonyum iyonu değerleri (0.30-0.64 mg/L) Su Ürünleri Yönetmeliği’nde alıcı ortam için belirtilen 0.02 mg/L’den yüksek bulunmuştur. Tez kapsamında elde edilen kantitatif bulgular ışığında, uygun arıtım sistemlerinin etkin bir şekilde kullanımının gerekliliği tartışılabilir. Ayrıca işletme çıkış sularının yönetiminde, konsantrasyon bazlı maksimum artışa yönelik değerleri dikkate alan yasal düzenlemelere yönelmenin daha uygun olacağı sonucuna varılmıştır. Tez kapsamında, büyük ölçekli işletmede (YDO: 0.80) azot yükü bir ton balık üretimi için 59.08 kg ve fosfor yükü 4.01 kg; orta ölçekli işletmede (YDO: 1.25) ise bir ton balık üretimi için azot ve fosfor yükleri sırasıyla 106.25 kg ve 10.75 kg olarak tahmin edilmiştir. İşletmelerin azot ve fosfor yüklerinin indirgenmesinde yem dönüşüm oranının düşürülmesi ve ekstrude yem kullanımının teşviki önemli unsurlar olarak gözükmektedir.Abstract This research has been carried out between October 2009-September 2010 to point to the quality of the effluents of trout farming within the context of aquaculture - environment interaction. For this purpose, some important water quality features in inlet and effluent and suspended solid, biochemical oxygen demand, chemical oxygen and the inorganic-nitrogen and total phosphorus loads in effluents of medium (200 tons year-1) and big scaled (2 500 tons year-1) with sedimentation ponds rainbow trout (Oncorhynchus mykiss, Walbaum 1792) farms which are established on Esen Creek (Muğla, Fethiye) have been monitored monthly for one year. Additionally for each farm, the nitrogen and phosphorus load is estimated for per ton of fish produced and per ton of feed used. During the research period, the determined water quality features in the inlet and effluent of medium and big scaled farms have generally shown significant statistical differences in all months. In the farm’s effluent the water temperature, electric conductivity, nitrate-nitrogen, total phosphorus and suspended solid values (p<0.05) have shown significant statistical differences depending on the months. The total phosphorus concentrations (0.13-0.64 mg L-1) in farm’s effluents have been higher than limit values mentioned in the international legal regulations. The values of the suspended solid concentration (14.75-127.0 mg L-1) of the effluents have been found higher than the limit values mentioned in the international legal regulation. The biochemical oxygen demand values (2.20-5.62 mg L-1) of the effluents have been found lower than the limit values related with the different regulations of the European countries. Throughout the research period, the ammonium ion values (0.30-0.64 mg L-1) of the farm’s effluents have been found higher than 0.02 mg L-1 for receiving environment mentioned in the Fisheries Regulation. The quantitive results found within the consideration of the thesis, it is discussed that appropriate treatment systems have to be used efficently. Moreover, it is concluded that it will be much more effective to tend the legal regulations which consider the concentration based maximum increasing values for the management of the farm’s effluents. Within the scope of thesis, it is estimated that in the big scaled farm (FCR: 0.80) the nitrogen load for one ton of fish produced is 59.08 kg and 4.01 kg phosphorus load; in the medium scaled farm (FCR: 1.25) the nitrogen load for one ton of fish produced is 106.25 kg and phosphorus load is 10.75 kg. To reduce the nitrogen and phosphorus load from the land-based trout farms, to minimize the feed conversion ratio and to encourage using extruded feed is considered to be the most important factors.