Küçük ve orta büyüklükteki işletme (KOBİ)’lere sağlanan kamusal AR-GE teşvikleri: kamusal AR-GE teşviklerinin KOBİ’ler üzerindeki etkilerine yönelik bir anket çalışması


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Figen ERTAN

Danışman: DİLEK ÖZKÖK ÇUBUKÇU

Özet:

Ülkelerin dünya ile bütünleşmesinde ve firmaların dış pazarlara açılmasındaKOBİ’ler ön plana çıkmaktadır. KOBİ’ler istihdam ettikleri işgücünden,gerçekleştirdikleri yatırımlara, yarattıkları katma değere ve ödedikleri vergilere kadarpek çok yönde her ekonomide önemli bir yere sahiptir. İşletmeleri yarına taşıyacakve rekabet edebilirliklerini artıracak en önemli fırsatlardan biri işletmelerin araştırmave geliştirme faaliyetleridir. İşletme büyüklüğüne bakılmaksızın işletmelerin daimiolabilmeleri için AR-GE çalışmaları yapmaları gerekmektedir.Türkiye dünyadaki diğer gelişmiş ülke ekonomilerinde olduğu gibi köklü birsanayileşme geçmişine sahip olmadığından, Cumhuriyetin ilanından sonrasanayileşme devlet eliyle gerçekleştiğinden ve yeterli sermaye birikimibulunmadığından, sanayileşme bakımından 1950’li yıllarda önünde bulunduğugünümüz “Asya Kaplanları”ndan teknoloji, sanayi ve ekonomi yönünden geridekalmıştır.Genelde bilim ve teknoloji, özelde ise AR-GE çalışmaları bir ülkeninekonomik ve sosyal gelişmesinde amaca giden yollardır. Günümüzde AR-GE veteknolojik yeniliklerin önemi dikkate alındığında Türkiye’nin bilim ve teknolojisistemini güçlendirmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır. Bugün Türkiye’de AR-GE’ninbüyük bir bölümü üniversitelerde, pek azı da sanayi tarafından yürütülmektedir.Ayrıca Türkiye’de AR-GE harcamalarının GSYİH’ya oranı da oldukça düşüktür.Özel sektör AR-GE faaliyetlerine yapılan kamu müdahalesinin gerekçesifirmaların AR-GE’nin getirilerinden tam olarak yararlanamamaları nedeniyle AR-GEharcamalarını ve AR-GE yatırımlarını kısıtlamaları ve dolayısıyla ortaya çıkan piyasa başarısızlığıdır. AR-GE ve yenilik faaliyetlerinin teşvik edilmesindebaşvurulan mali tedbirler bilim ve teknoloji politikalarının önemli bir parçasıdır.Hükümetlerin AR-GE ve yenilik faaliyetlerine müdahalesi özel sektör AR-GEharcamalarının azalma trendi içinde olduğu ekonomilerde özellikle firmalarınrekabetçi bir özellik kazanması ve makroekonomik açıdan uzun dönemde verimlilikartışının sağlanması ve yüksek yaşam standartlarına ulaşılması açısından önemlidir.AR-GE vergi teşvikleri ile doğrudan destekler (sübvansiyon) ülkelerin ARGEperformansları üzerinde etkili olan araçlardandır. AR-GE politikalarınınuygulandığı sanayide, yenilik sistemini teşvik eden genel bir strateji uygulanarakulaşılmak istenen hedeflere daha kolay ulaşılabilir.Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin toplam getirisini ölçümlemek basitdeğildir. Araştırma ve geliştirmenin sosyal getirilerini hesaplamak özellikle yayılmaetkisi nedeniyle zordur. Birçok çalışma AR-GE faaliyetleri gibi yenilikçi faaliyetlerile satışlardaki artış üretkenlik artışı ya da karlılık artışı gibi performans ölçütleriarasındaki ilişkiyi araştırmıştır. Performans ölçümü işletmedeki stratejik kararvermeyi etkilemektedir.AbstractAt the integration of the countries with the world and at the opening of thecompanies to foreign markets, small and medium sized companies loom large.Because SMEs employ labour, realize investments, create added value and pay taxes,all points of view they are very important for every economy. One of the mostimportant opportunities to sustain companies to the future and increase theircompetitiveness is research and development activities of the companies.Nonwithstanding to the size of the company, the companies have to do R&Dactivities for enduring.Turkey was in front of “Asian Tigers” from the point of industry in 1950s butbecause if not having a rooted industrial background and after establishing ofRepublic because of all the industrial movements were organized by the governmentand because of not having enough capital of the public nowadays Turkey remainedbehind of the mentioned countries.In general; science and technology especially R&D studies ar the ways ofreaching to target for a country’s economical and social development. When weconsider research and technological developments importance, the need ofdeveloping the scientific and technological system in Turkey can easily been seen.Today the most important part of R&D studies have been performed by theuniversities and a low portion of it has been performed by the industry. Moreover theproportion of R&D studies in Turkey to GDP is very low.The reason for government intervention to R&D activities rests on theconcept of market failure, which occurs when the firms conducting R&D can not capture their full benefit, thus limiting their R&D expenditures and R&D investment.Utilizing the fiscal measures to promote R&D and innovation activities is animportant component of science and technology policies. Intervention ofgovernment to the R&D and innovation activities is important in the economieswhere business R&D expenditures tend to grow negatively, in respect of firmcompetitiveness and at the macroeconomic level long-term productivity and higherstandards of living.R&D tax credits and direct supports (subsidies) are the instruments thatinfluence on the R&D performance of the countires. At the industry that R&Dpolicies are implemented on, with applying a general strategy that stimulate theinnovation system, the required aims can be easily accesed.Estimating the total return of the R&D activities is not easy. Especiallycalculating the social returns of R&D is very diffucult for spillover effect. Manyworks search the relation between the innovative activities such as R&D andperformance measures such as the increase at the sales, the increase of pruductivityor profitability. Measuring the performance influence strategic decision in thecompany.