Modern iktidar-suç ve ceza ilişkisi bağlamında hapsetme olgusu


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EZGİ DUMAN

Danışman: BÜLENT ALGAN

Özet:

Modern devletle birlikte bir “cezalandırma” yöntemi olarak kullanılmaya başlanan hapsetme ilk çıkışından bugüne değişimler gösterir. Bu değişimleri ve sebeplerini ortaya koymaya çalışırken ilk tartışılması gereken hapishanenin esas işlevinin ne olduğudur. Her ne kadar aksi iddia olunsa da “suç”u yok etmek ya da azaltmak, bu anlamda “toplumun güvenliğini sağlamak” hakiki maksat değildir. “Aykırı”, “sapkın”, “tehlikeli” kişilerin kapatılması ve böylece dışlanmaları suretiyle toplum korunmaz, egemenin siyasal ve ekonomik ihtiyaçları doğrultusunda nizama çekilir. Bu sebeple, bu mekânlar, planlanana ulaşmak konusundaki kanıtlanmış başarısızlıkları ve hatta suç- arttırıcı mahiyetlerine rağmen hala en yaygın cezalandırma yöntemidir. Çıkışından bugüne yaşanan değişimler, adı “reform” olsa bile, mevcut düzenin ihtiyaçları çerçevesinde tecessüm etmiştir. Günümüzde değişen hiçbir şey olmaz. Hapishaneler, neoliberalleşme, faşist otoriter eğilimlerin yükselişi gibi yakın dönem gelişmeleri çerçevesinde devletlerce şekillendirilir. Foucault’nun betimlediği panoptikon yeni haliyle günümüzün “cezai devletleri”nde “güvenlikçi” politikaların en önemli vasıtalarından biridir. Üstelik teknolojik imkanlar devreye girer ve mevcut hapishaneler çok daha sofistike birhâl alır ve ziyadesiyle genişlerken, diğer yandan tüm toplumu tesiri altına alan akışkan dev bir panoptikonun içine yerleştirilir. Bu çalışmanın amacı, tarihsel arka planı da ele almak suretiyle, hapishanenin içinde yaşadığımız sistemdeki yerini ve işlevini eleştirel bir perspektiften tartışmaya açmaktır