Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MÜSLÜME SEVBA ÇOLAK
Danışman: AHMET ÖZTÜRK
Özet:Bu çalışma, farklı sulama suyu kalitesi ve tabansuyu derinliğinin, lizimetre koşullarında fasulye (Phaseolus vulgaris L.) verimine, bitkinin bazı özelliklerine, farklı organlarında mineral element taşınımına ve toprak tuzluluğuna etkilerini araştırmak üzere 2017 ve 2018 yıllarında, açıkta yetiştiricilik şeklinde yürütülmüştür. Çalışma, tesadüf parsellerinde faktöriyel deneme deseni şeklinde 3 tekerrürlü olmak üzere toplam 27 adet lizimetrede gerçekleştirilmiştir. Araştırma, sulama suyu tuzluluğunun T1=0.25, T2=1.0 ve T3=2.5 dS/m seviyeleri ile tabansuyu derinliğinin D1=0.60, D2=0.80 ve tabansuyunun olmadığı D3=1.0 m toprak derinliği bulunan konulardan oluşmaktadır. Tabansuyunun beslenmesi Mariotte sifonu düzeni ile sağlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, bitki verim ve agronomik ölçüm parametreleri sulama suyu tuzluluğu arttıkça ve tabansuyu seviyesi toprak yüzeyine yaklaştıkça azalmıştır. Sulama suyu tuzluluğu ve yüksek tabansuyu seviyesi bitki boyunun kısalmasına, bitkide dallanmanın azalmasına, bakla sayısının düşmesine ve verimde önemli düzeyde azalmalara neden olmuştur. Tabansuyu seviyesi yükseldikçe bitki su tüketimi artış göstermiştir. Toprak profil tuzluluğu incelendiğinde ise, sulama suyu tuzluluğu ve tabansuyu seviyesi artışına bağlı olarak toprakta elektriksel iletkenlik değerleri artış göstermiştir. Katyonlardan Ca+2 iyon taşınımı diğer katyonlara göre daha fazla olmuştur. Bitki kök, gövde, dal, yaprak, kapsül ve tane kısımlarındaki makro ve mikro mineral element birikimi 11 element (Ca, P, K, Na, S, Mg, Cl, Zn, Cu, Fe, Mn) için farklılık göstermiş olup, tuzluluğun artışıyla birlikte özellikle Na, Ca, Cl, S ve Mg değerlerinin kök ve yaprakta artışı gözlenmiştir. Yapılan çalışma sonunda, fasulye yetiştiriciliğinde tuzluluk açısından verim kaybı oluşmaması için 2.5 dS/m'den daha iyi kaliteli sulama suları kullanılması ve tabansuyu açısından 80 cm ve daha aşağıda tabansuyu bulundurulmasının gerektiği görülmüştür. This study was carried out to investigate the effects of irrigation water quality and groundwater depth on growth and yield parameters and mineral element accumulation in different organs of bean (Phaseolus vulgaris L.) in addition to soil salinization under lysimeter conditions during 2017 and 2018 vegetative period. A total of 27 lysimeters, with 3 replications with a factorial trial pattern in random plots were established. The research consists of treatments with irrigation water salinity T1=0.25, T2=1.0 and T3=2.5 dS / m, with a groundwater table depth of D1=0.60m, D2=0.80m and no groundwater, D3=1.0 m. The control of groundwater was provided with Mariotte siphon apparatus. According to the results; plant yield and growth parameters decreased as the irrigation water salinity increased and as the level of groundwater approached the soil surface. Increasing groundwater depth caused to increase evapotranspiration. Soil electrical conductivity values increased due to irrigation water salinity. Ca+2 ion transport was higher than other cations. The accumulation of macro and micro mineral elements(Ca, P, K, Na, S, Mg, Cl, Zn, Cu, Fe, Mn) in plant root, stem, branch, leaf, capsule and grain parts differed, especially, with the increase in salinity Na, Ca, Cl, S and Mg values were observed to increase in plant root and leaf. At the end of the study, it has been observed that in order to avoid loss of yield in bean cultivation, it is necessary to use irrigation water with electrical conductivity of less than 2.5 dS / m, and to have groundwater at 80 cm and below from surface.