Değirmen Deresi (Kastamonu) üzerindeki alabalık işletmelerinin bentik makroomurgasızlara etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HASAN YAMAN

Danışman: MİNE KIRKAĞAÇ

Özet:

Bu çalışmada, Kastamonu İlinde bulunan Değirmen Deresinin makroomurgasız kompozisyonunun belirlenmesi ve karada kurulu iki gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss,Walbaum, 1792) çiftliğinin çıkış sularının bentik makroomurgasız yapısı üzerine etkilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma, Mayıs 2016 - Ocak 2017 tarihleri arasında yürütülmüştür. Bentik makroomurgasız örnekleri dere üzerinde seçilen 5 istasyondan mevsimsel olarak alınmış; su sıcaklığı, çözünmüş oksijen, elektriksel iletkenlik ve pH ölçümleri yapılmıştır. Su kalitesine ilişkin sonuçlar Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği'ne göre değerlendirilmiş ve derenin genel olarak "Yüksek Kaliteli Su" sınıfında olduğu belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen verilerin analizi için SPSS 22 paket programı kullanılmış, istatiksel değerlendirmeler için de tek yönlü varyans analizlerinden Duncan Testi uygulanmıştır. Bentik makroomurgasız kompozisyonu, 12 takım içerisindeki 23 familyaya ait toplam 2517 bireyden oluşmuş, en baskın grup Gammaridae familyası olmuştur. Bentik makroomurgasız ortalama toplam bolluğunun, istasyonlara ve mevsimlere göre değişimi istatistiki olarak önemli bulunmuştur (p<0,05). Shannon- Weiner çeşitlilik indeksi (H), 0-2,26 arasında bulunmuş, tür çeşitliliğinin kaynak bölgesindeki 1. istasyonda ve son istasyon olan 5. istasyonda düşük olduğu tespit edilmiştir. Bentik makroomurgasızların dağılımında; alabalık işletmesinin çıkış suyunun karıştığı 2. istasyon da dahil, kirliliğe toleransı düşük bireylerin genellikle derenin üst kısımlarındaki istasyonlarda bulunduğu gözlemlenmiş, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin ve yerleşimin olduğu bölgelerden sonra gelen son istasyonda ise daha toleranslı türler tespit edilmiş, aynı zamanda birey sayısı da azalmıştır. Sonuç itibariyle, Değirmen Deresinden elde edilen bentik makroomurgasız ve su kalitesine ilişkin sonuçlar bilimsel bir veri tabanı oluşturmakta ve dere üzerindeki alabalık işletmelerinin çıkış sularının henüz olumsuz etkisi görülmemekle birlikte, su kalitesi indikatörü olan bentik makroomurgasızlar açısından derenin uzun dönemli izlenmesi önerilmektedir.