Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ERHAN EZİCİ
Danışman: TAŞANSU TÜRKER
Özet:Askeri nedenlerle başladığı ve savunmacı modernleşme anlayışı çerçevesinde gelişim gösterdiği ifade edilen Osmanlı modernleşmesi, özellikle XIX. yüzyılda diğer devlet kurumlarını da etkilemiştir. Askeri alana ek olarak yönetim, hukuk, maliye, eğitim ve ekonomi gibi alanlar bu süreçte değişikliğe uğramıştır. Bu değişikliklerin temel amacının, devletin korunması olduğu ifade edilmiştir. XVI. yüzyıldan itibaren ortaya çıkmaya başlayan ve özellikle XIX. yüzyılda daha görünür olan kimi iç ve dış sorunlar, İmparatorluğun modernleşerek bu sorunları çözebileceği düşüncesini ortaya çıkarmıştır. Bu süreçte Avrupa ile ilişkilerin kurulmasında görev alan yeni tip Osmanlı bürokratları, yönetim kademesi içinde önemli makamlara gelmeye başlamıştır. Nitekim Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşmesinde bu tarz bürokratlara sahip hariciye teşkilatının, önemli görevler üstlendiği literatürde dile getirilen bir görüştür. Bu çalışmada Osmanlı modernleşmesi sürecinde hariciye teşkilatının, Türk kamu yönetimi üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Bu kapsamda Osmanlı modernleşme süreci incelenerek, çalışmanın teorik altyapısı oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu süreçte Osmanlı merkez teşkilatında ortaya çıkan değişiklikler, bu değişikliklerin nedenleri, İmparatorlukta bakanlık sistemine geçiş, hariciye nezaretinin kuruluşu, ne şekilde gelişim gösterdiği ve modernleşme sürecine katkıları incelenen diğer başlıkları oluşturmaktadır. Çalışmanın temel iddiası ise Hariciye Nezaretinin sahip olduğu kimi özellikler nedeniyle modernleşme sürecinin yürütülmesinde, diğer nezaretler arasında öne çıktığı ve birçok alanda önemli reformların hayata geçirilmesinde hariciye nezareti kökenli bürokratların etkili olduğudur. Sonuç olarak hariciye teşkilatının, Türk kamu yönetimi açısından bir modernleşme modeli olarak kabul edilip edilemeyeceği; cevabı aranan temel soruyu oluşturmaktadır. The Ottoman modernization, which is stated to have started for military reasons and developed within the framework of defensive modernization, has influenced other government institutions, especially in the XIX. century. In addition to military, the fields such as administration, law, finance, education and economy also have changed in this process. It was stated that the main purpose of these changes was to protect the state. The internal and external problems, emerging from the XVI. century and becoming more visible especially in the XIX. century, led the Empire to the idea of solving these problems by modernizing. In this process, a new type of the Ottoman bureaucrats, who were responsible for establishing relations with Europe, began to reach important positions within the administrative level. As a matter of fact, it is an opinion expressed in the literature that the Organization of Ministry of Foreign Affairs, which has such bureaucrats, assumed important missions in the modernization of the Ottoman Empire. In this study, the effects of the Organization of Ministry of Foreign Affairs on Turkish public administration in the process of Ottoman modernization are discussed. In this context, the theoretical basis of the study has been established by analyzing the Ottoman modernization process. The study also examines the changes in the Ottoman central organization in this process, the reasons behind of these changes, the transition to the ministry system in the Empire, the establishment and development of the Ministry of Foreign Affairs, and its contributions to the modernization process. The main argument of the study is that the Ministry of Foreign Affairs was distinguished among other ministries in the execution of the modernization process due to its certain characteristics and the ministry-based bureaucrats have been effective in implementing important reforms in many areas. In conclusion, the question whether the Organization of Ministry of Foreign Affairs can be regarded as a modernization model in terms of the Turkish public administration is the main question which is sought an answer.