Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MERYEM ÖZDEMİR KARDAŞ
Danışman: MAHMUT AY
Özet:Bu çalışmada Tanrı'nın insan ile iletişiminin bir ifadesi olan vahyin imkanı ve gerekliliği temellendirilmiştir. Bu temellendirme gerçekleştirilirken vahyi reddeden deizmin argümanları, kelâmi açıdan ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Çalışma, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde İngiliz deizmini ortaya çıkaran süreç ve gelişim seyri incelenmiştir. Rönesans sonrası yükselişe geçen hümanistik dünya görüşünün ve doğa felsefesinde yaşanan kırılmaların, deistlerin söylemlerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, İngiliz deizminin diğer ülkelere etkisine yer verilmiş ve geride bıraktığı miras ele alınmıştır. Deistlerin Tanrı ve insan tasavvurlarını inceleyen birinci bölümde, onları Hristiyanlık'tan ayrıştıran unsurlar belirlenmiştir. Bu bağlamda deistlerin teslis, aslî günah ve kefâret gibi Hristiyanlık'ın temel akidelerine yönelik tenkitleri ele alınmıştır. Ardından deistlerin sahip oldukları tanrı ve insan tasavvurlarında öne çıkan unsurlar tespit edilmiştir. Böylece doğal din anlayışlarının şekillenmesinde bu unsurların etkisini inceleme imkânı doğmuştur. Deistlerin din ve vahiy anlayışlarını ele alan ikinci bölümde, birinci bölümdekine benzer bir metot takip edilmiştir. Öncelikli olarak Hristiyan teolojisinin hâkim anlayışına yer verilmiş ve deistlerin bu anlayışa yönelik eleştirileri tespit edilmiştir. Doğal din anlayışları detaylı olarak ele alınmış ve böylece vahye dair bakışları belirlenmiştir. Üçüncü bölüm, vahye yönelik deistik yaklaşımın kelâmi analizini sunmaktadır. Klasik kelâm ekollerinin akıl-vahiy arasında kurduğu ilişkiye yer verilmiştir. Ayrıca bu bölüm içerisinde vahyin gerekliliği temellendirilmiştir.