ÖRGÜT KÜLTÜRÜ VE TOPLUMSAL CİNSİYET ANALİZİ: TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Aslı ÇOBAN

Danışman: Özlem ÖZKANLI

Özet:

Bu tezde örgüt kültürü kavramının oluşturduğu çalışma çerçevesi ve toplumsal cinsiyet analizi, örgütlerde işlerin cinsiyet temelinde dikey ve yatay bölünmesi olgularına bir açıklama getirmek üzere teorik düzeyde biraraya getirilmiştir. Böylelikle oluşturulan teorik çerçeve kullanılarak bir vaka incelemesi çalışması yapılmıştır. Çalışma boyunca 'kültürler olarak örgütler' yaklaşımı ve 'cinsiyetlendirme pratikleri' kavramlaştırmalarına başvurulmuştur. 'Kültürler olarak örgütler' perspektifi sayesinde, örgüt içi süreçlerde işlevselleştirilen anlam ve değer sisteminin bütünlüğü içerisinde keşfedilmesi amaçlanmıştır. 'Cinsiyetlendirme pratikleri' kavramının kullanımı ile de toplumsal cinsiyet ilişkilerinin mikro düzeyde değişen ortam ve deneyim alanlarına kendisini uyarlamak konusundaki esnekliği ve bireylerin kültürel alandaki aktif ve etkin rollerinin mercek altına alınması hedeflenmiştir. Bu iki kavramın kullanımı ile işlerin cinsiyet temelindeki bölümlenmesi olgusunun nasıl bu kadar dayanıklı olduğu ve doğası anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada, örgütlerde toplumsal cinsiyet temelindeki ayrımları üreten açık şekilde cinsiyet ayrımcılığı olarak nitelenebilecek düzenleme, yapı ve davranışların ötesinde ve arkasında daha yaygın ve belirsiz cinsiyetlendirme pratiklerinin ve bunların dayandığı değer sistemlerinin bulunduğu savunulmaktadır. Buradan devamla da kadınların nasıl cinsiyet temelinde ayrımcılık olarak nitelediğimiz yapı ve tutumlar kadar kültürel kodlardan kaynaklanan engellerle karşı karşıya oldukları tarif edilmiştir. Bunun yanında, örgütlerde yer alan kadınların kültürel kodların müzakereye ve müdahaleye açıklığı sayesinde bireysel ve grup düzeyinde kendi durumlarını iyileştirmeye yönelik stratejiler geliştirmeye sahip olduklarının altı çizilip izlenebilecek olumlu eylem politikalarına değinilmiştir. Çalışmada yazarın sektördeki 1.5 senelik deneyimi ve üç büyük bankanın kimi çalışanları ile yapılmış kaydedilmemiş olan yapılandırılmamış görüşmelerden de yararlanılmıştır.