7-12 yaş dönemi çocuklara yönelik Hz. Peygamberi anlatan kitapların dini gelişim teorileri açısından incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MİKAİL ÇOLAK

Danışman: HALİSE KADER ZENGİN

Özet:

İnsan hayatını belirli evrelere ayıran ilim adamları 7-12 yaş dönemini, çocukların fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimleri açısından Somut İşlemler Dönemi olarak isimlendirmişlerdir. Bazı eğitimciler bu dönemi, "İlkokul çağı" ve "Son çocukluk çağı" olarak da adlandırmıştır. 7-12 yaş dönemi Somut İşlemler Döneminin özellikleri incelendiğinde genel olarak çocuğun eğitimin hızlandığı, zihinsel ve duygusal yönden gelişiminin artış gösterdiği, sezgisel düşünmenin sınırlarını kırmaya çalıştığı görülmektedir. Ayrıca bu dönemde çocuk, mantıksal açıklamalar yapmayı dener, ancak tecrübesizliğinden dolayı çoğu zaman hata yapar, somut açıklamaları tercih eder ve soyut düşünceleri tam manasıyla ifade edemez. Bu dönemde, genel bilişsel gelişimle dinî gelişimin paralel olarak ilerlediği çocuğun ruhi, manevi gelişmesinde kendine özgü bir uyanış ve gelişme süreci yaşanır. Bu sürecin eğitimciler ve çocuk kitabı yazarları tarafından bilinmesi önemlidir. Çocuk; bilişsel, zihinsel ve dinî gelişiminde büyük öneme sahip olan kitaplarla son çocukluk çağında tanışır. Bu noktada eğitim materyallerinden biri olan çocuğa özgü kitapların, çocuğun dinî gelişimine katkıda bulunacak niteliklere sahip olması gerekmektedir. Böylece çocuğa göre özellikler taşıyan kitapların, çocuğun kendine özgü dinî anlayışını geliştirebilmesine katkıda bulunması beklenir. Çalışmamızda, çocuk kitaplarının bir parçası olan ve çeşitli yayınevleri tarafından hazırlanan Hz. Peygamber'in hayatını anlatan çocuk kitaplarının içerik analizi, çocuğun dinî gelişim özellikleri açısından incelenmiştir. Bu çerçevede Hz. Peygamber'in hayatını anlatan Belkıs İbrahimhakkıoğlu'nun Peygamber Öyküleri Muhammed (S.A.V.) kitabı; Ahmet Efe'nin Sevgili Peygamberim kitabı; Halide Çakıcı'nın Peygamberimiz Hz. Muhammed kitabı; Mürşide Uysal'ın Peygamberimizin Hayatı kitabı; Orhan Sezgin'in Sevgili Peygamberimiz Hazreti Muhammed'in Hayatı isimli kitabındaki kavramlar, resimlerin kullanımı, olay örgüsünün ortaya konulması, kronoloji sorunu ve ana kahramanın sunuluş biçimine ait bulgular değerlendirilmiştir. İncelediğimiz kitaplardaki anlamı verilmeyen kavramlar için ayrıca okulda sınıf ortamında uygulama yapılmış, uygulama sonucu ortaya çıkan bulgular kavram analizi tabloları hâline getirilerek değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda Hz. Peygamber'in hayatını anlatan kitaplarda çocukların dinî gelişim özelliklerinin dikkate alınmasının gerekliliği ortaya konulmaya çalışılmıştır.