Non-alkolik yağlı karaciğeri olanlarda endotelyal fonksiyon bozukluğu ve kardiyovasküler risk profilinin belirlenmesi: metabolik sendrom birlikteliğinin etkinliği


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Müyesser SAYKI ARSLAN

Danışman: RAMAZAN İDİLMAN

Özet:

Non-alkolik yağlı karaciğer (NAYK) sıklıkla obezite, diabetes mellitus, insülin direnci, hiperlipidemi ve hiperürisemi ile birliktelik gösterir. Bu birliktelik endotelyal disfonksiyon ve kardiyovasküler olay açısından yüksek risk tasımaktadır. Bu çalısmanın amacı, NAYK olan hastalarda brakiyal arterde akım aracılı dilatasyonu (flow mediated dilation; FMD) değerlendirmek, bu bireylerde kardiyovasküler risk (KVR) profilini arastırmak ve NAYK olanlarda metabolik sendrom (MS) varlığının FMD ve KVR'ye etkinliğini incelemektir. Çalısmaya NAYK tanısı alan 100 (kadın/erkek:46/54 ortalama yas: 47.8±8.7) hasta ve yas ve cinsiyet uyumlu 45 sağlıklı gönüllü alındı. Hastaların yedisinde diabetes mellitus, 11'inde hipertansiyon saptandı. MS tanısı, NCEP ATP III tanı kriterlerine göre kondu. FMD, yüksek rezolusyonlu eksternal ultrasonografi ile ölçüldü ve arter çap değisikliği / bazal arter çapı (%) formülü ile hesaplandı. KVR profili, Framingham skoruna göre hesaplandı. Çalısmaya alınanlar, Grup 1 (n=50): NAYK, Grup 2 (n=50): NAYK ve MS birlikteliği ve Grup 3 (n=45) kontrol olmak üzere üç gruba ayrıldı. Brakiyal arter bazal çapları açısından gruplar arasında anlamlı fark gözlenmedi (sırasıyla; ortalama çap: 3.7±0.6 mm, 3.8±0.6 mm, 3.6±0.6 mm, p>0.05). FMD ve sublingual nitrogliserine yanıtın değerlendirildiği akım aracısız dilatasyonda gruplar arasında belirgin farklılık saptanmadı (sırasıyla; ortalama: %16.4±0.8, %15.1±0.1, %17.9±0.1 ve %22.3±14.6, %20.2±13.5, %17.7±11.3, p>0.05). Hasta grubunda (Grup 1 ve Grup 2), kontrol grubuna göre KVR anlamlı derecede artmıs olarak saptandı (sırasıyla; ortalama: %9.0±6.9, %4.6±3.8, p<0.01). Subgrup analizinde, MS birlikteliğinde KVR'de artma daha anlamlı saptandı (sırasıyla; NAYK ve MS, ortalama: %11.2±7.4 ve NAYK, ortalama: % 6.7±5.6, p<0.05). NAYK olgularında, serum ALT düzeyinin yüksekliğinin ve fibrozis varlığının FMD'ye etki etmediği saptandı (p>0.05). Bu çalısmadan elde edilen sonuçlara göre, NAYK'da KVR, sağlıklı kontrollere göre anlamlı derecede artmıstır. MS birlikteliği bu riski belirgin artırmaktadır. NAYK olgularında artmıs KVR skoruna bağlı olarak kardiyovasküler olay gelisme riski artabileceğinden, NAYK olgularının kardiyovasküler komplikasyonlar gelisebilme açısından yakın izlemi önerilebilir. AbstractNon-alcoholic fatty liver (NAFL) is commonly associated with obesity, diabetes mellitus, insulin resistance and hyperlipidemia, as well as hypertension and hyperuricemia. This association carries a high risk of endothelial dysfunction and cardiovascular events. The aims of this study were to evaluate the flow-mediated vasodilatation (FMV) of the brachial artery in individuals with NAFL, to investigate the cardiovascular risk (CVR) profile of such individuals, and to determine whether or not association with metabolic syndrome (MS) increases CVR in individuals with NAFL compared with a healthy control group. A total of 100 (male/female: 54/46, mean age: 47.8±8.7 years) consecutive individuals with NAFL and 45 age- and sex-matched controls (male/female: 23/22, mean age: 45.2±7.4 years) were enrolled. FMV was measured by high-resolution external ultrasound. CVR profile was calculated according to the Framingham equation. Participants were divided into three groups as follows: Group 1 (n=50): NAFLD individuals without MS; Group 2 (n=50): NAFLD individuals with MS; and Group 3 (n=45): volunteers as controls. At baseline, no differences were observed among the groups in terms of the brachial artery diameter (3.7±0.6 mm, 3.8±0.6 mm, 3.6±0.6 mm, respectively, p>0.05). There was also no significant differences among the groups in terms of FMV and flow-independent vasodilatation in response to sublingual nitroglycerin (mean: 16.4±0.8%, 15.1±0.1%, 17.9±0.1% and 22.3±14.6%, 20.2±13.5%, 17.7±11.3%, respectively, p>0.05). CVR was significantly increased in individuals with NAFL (Group 1), particularly in NAFL associated with MS (Group 2), as compared to controls (mean±SD: NAFL: %6.7±5.6, NAFL with MS: %11.2±7.4, and control: %4.6±3.8, respectively; p<0.01). Based on the results of this study, there is increased risk of cardiovascular events in NAFL according to increased CVR score when compared to controls. Association with MS seems to further increase such risk in individuals with NAFL. These patients should be followed up closely for cardiovascular complications.