Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ABDULLAH YALÇINKAYA
Danışman: BİRDAL ŞENOĞLU
Özet:Her deney birimine, belirli zaman aralıkları ile iki veya ikiden fazla denemenin, belirlenen deneme sırası ile uygulandığı deney tasarımlarına Çapraz Geçişli (Cross-Over – CO) Deney Tasarımları denir.Bu deney tasarımı deney birimi sayısının az ve deneme sayısının çok olduğu durumlarda kullanılır. Bu durumlarda tekrarlı ölçümler tasarımı gibi başka deney tasarımları da mevcuttur. Çapraz geçişli tasarımlar diğer tasarımlara göre avantajlıdır çünkü aynı deney birimi üzerinde tüm denemelerin etkisini gözlemler. Ayrıca denemeler deney birimlerine belirli bir sırayla uygulanır. Böylece çapraz geçişli tasarımlar bu sıralamaların etkisini inceler. Çapraz geçişli tasarımlar bir önceki periyottaki denemenin bir sonraki periyotta devam eden etkisi olan taşınan etkileri modele eklediği için önemlidir.Bu deney tasarımı daha çok tıp, biyoloji, veterinerlik, psikoloji vb. alanlarda kullanılır.Bu çalışmada, çapraz geçişli tasarımların oluşturulması, matematiksel modeli, parametre tahmini ve hipotez testi anlatılmıştır. Ayrıca iki denemelik çapraz geçişli tasarımlar oluşturulmuş ve üç periyotlu iki denemelik çapraz geçişli tasarımlar için parametre tahmini incelenmiştir. Özel olarak iki deneme ve iki periyottan oluşan AB, BA tasarımı diye bilinen çapraz geçişli tasarım için parametre tahmini ortaya konulup ANOVA tekniği ve dağılımı yardımıyla hipotez testi ayrıntılı olarak incelenmiştir.Çalışmanın uygulama kısmında iki deneme ve iki periyot ile oluşturulan çapraz geçişli tasarım üzerinden elde edilen bir veri seti analiz edilmiştir.Abstract The experimental designs in which two or more experiments in determined experimental sequences are applied for each subject in determined time intervals are called Cross-Over (CO) Experimental Designs.This experimental design is used in conditions in which the number of experiments is high, but the number of experimental units is low. Under the circumstances, there are also other trial designs like Design of Repeated Measurements. Cross-Over Designs has an advantage over the other designs because it observes effects of all experiments on the same experimental subject. In addition, experiments are applied to experimental subject in determined sequences and CO Designs examine the effects of these sequences. The CO Designs is important due to the fact that it adds to the model the carry-over effects that are ongoing effects in the next period of the experiments in the previous period.This type of experimental designs is often used in the fields of medical science, biology, veterinary medicine and psychology, etc.In this study, the creation of Cross-Over Designs, mathematical model, estimation of parameter and testing of hypothesis are described. In addition, the creation of two-trial CO Designs and the estimation of parameter for two-trial CO Designs with three periods are examined. In particular, the estimation of parameter is created for CO Design consisting of two trials and two periods, which is called AB, BA design, and testing of hypothesis is examined through the technique of ANOVA and distribution in detail.In the application section of the study, a set of data has been analyzed, which is obtained from CO Design, generated by two trials and two periods.