Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÜLER KAVAK
Danışman: İLHAN YALÇIN
Özet:Bu çalışmada, alanyazında yer alan anne-baba kabul/reddi vepsikolojik uyum değişkenleri arasındaki ilişkilerin, kuramsal tartışmalar ve varolan araştırmalar ışığında bir yapısal model bağlamında test edilmesiamaçlanmıştır. Çalışmada ayrıca, anne-baba kabul/reddi ile psikolojik uyumdeğişkenlerinin cinsiyet ve anne-baba eğitim durumuna göre değişipdeğişmediği de incelenmiştir. Bunlara ek olarak, katılımcıların annelerinden vebabalarından algıladıkları kabul/reddin psikolojik uyumu yordama güçlerininnasıl olduğu sorusuna da yanıt aranmıştır.Araştırmanın örneklemini Ankara Üniversitesi’nde öğrenim gören 19-36yaş arasındaki 271’i kadın, 135’i erkek 406 öğrenci oluşturmaktadır.Çalışmada yer alan katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Ebeveyn Kabul/RedÖlçeği (EKRÖ) Anne ve Baba Formu ve Kişilik Değerlendirme Ölçeği (KİDÖ)uygulanmıştır.Katılımcıların cinsiyetlerine göre araştırmada yer alan değişkenler içinelde edilen puanlar yönünden farklılık gösterip göstermediğini değerlendirmekamacıyla bağımsız gruplar için t-testi yapılmıştır. Anneden algılanan kabul/redde bakıldığında; erkeklerin sıcaklık, düşmanlık, kayıtsızlık altboyutları ve toplam anne kabul/reddi açısından annelerini kadınlardan dahareddedici algıladıkları görülmüştür. Babadan algılanan kabul/red alt boyutlarıaçısından bakıldığında; tüm alt boyutlarda (sıcaklık, düşmanlık, kayıtsızlık veayrışmamış red) ve toplam puanlarda erkeklerin babalarını kadınlara göredaha reddedici algıladıkları bulunmuştur. Psikolojik uyum alt boyutlarıaçısından bakıldığında; düşmanlık, olumsuz öz-saygı, olumsuz öz-yeterlik veduygusal tepkisizlik alt boyutlarında erkeklerin; bağımlılık alt boyutunda isekadınların daha yüksek puan aldıkları görülmüştür.Anne-baba eğitim durumuna göre araştırmada yer alan değişkenlerinfarklılık gösterip göstermediğini değerlendirmek amacıyla tek yönlü ANOVAyapılmıştır. Anneleri ilkokul mezunu/terk olan bireylerin, anneleri ortaokulmezunu olan bireylere göre annelerini daha reddedici algıladıklarıbulunmuştur. Öğrencilerin babalarının eğitim durumuna göre babalarındanalgıladıkları kabul/red düzeyleri arasında; annelerinin ve babalarının eğitimdurumuna göre de, psikolojik uyum düzeyleri arasında anlamlı bir farkbulunmamıştır.Anne-baba kabul/reddi ve psikolojik uyum arasındaki ilişkilerin elealındığı modelin geçerliği Yapısal Eşitlik Modeli kullanılarak test edilmiştir.Yapılan analizde önerilen hipotetik modelin geçerli olduğu bulunmuştur.Yapısal modelde, anne ve baba kabul/reddi örtük değişkenlerinin psikolojikuyum örtük değişkenini yordadığı görülmüştür. Ayrıca baba kabul/reddialgısının psikolojik uyumu anne kabul/reddi algısından daha yüksek düzeydeyordadığı da bulunmuştur. Sonuç olarak bulgular, Ebeveyn Kabul/Red (EKAR) Kuramı vealanyazındaki araştırmalarla tutarlı olarak ebeveyn kabul/reddinin psikolojikuyumu yordadığını göstermiştir. Çalışmanın sonuçları, EKAR Kuramı vealanyazındaki araştırmalar çerçevesinde tartışılmıştır.AbstractIn this study, under the light of conceptual discussions and existingstudies in literature, it is aimed to test the relations between parentalacceptance/rejection and psychological adjustment variables by usingstructural equation modeling. It is also been investigated that whether parentalacceptance/rejection and the psychological adjustment variables differaccording to gender and parents’ educational background. In addition tothese, the answer to the question of how the participants perceive parentalacceptance/rejection and predictive power of pscyhological adjustment hasbeen sought.The sample of the study is formed by 271 females, 135 males out of406 students aged between 19-36 who are studying at Ankara University.Demographic Information Form, Parental Acceptance-RejectionQuestionnaire (PARQ), and Personality Assessment Questionnaire (PAQ)have been conducted to the participants in this study.In order to evaluate the differences in terms of the scores for thevariables in the study according to the participants’ gender Independentsamples t-test has been performed. When the perceived acceptance/rejection from the mother was examined, it has been seen that males perceive theirmothers more rejective than females in terms of sub-scales ofwarmth/affection, hostility/aggression, indifference and total maternalacceptance/rejection. When the perceived acceptance/rejection from thefather was examined in terms of sub-scales, in all sub-scales(warmth/affection, hostility/aggression, indifference/neglect and undifferentiatedrejection) and in total scores males perceive their fathers more rejectivethan females. In terms of sub-scales of psychological adjustment; in sub-scaleof hostility, negative self-esteem, negative self-adequacy and emotionalunresponsiveness males scored higher; but in the sub-scale of dependencefemales scored higher.One way ANOVA was used in order to evaluate whether the variablediffer in terms of parents’ education. The individuals whose mothers areprimary school graduates/dropouts perceive their mothers more rejective thanthe ones whose mothers are middle school graduates. There is no significantdifference between the levels of perceived acceptance/rejection from theirfathers in terms of the students’ fathers’ educational status and also there isno significant difference between the level of pscyhological adjustment interms of parents’ educational status.The validity of the model which includes relationships between Parentalacceptance/rejection and pscyhological adjustment was tested with StructuralEquation Modelling. In the analysis, it was found that the suggested hypothetical model isvalid. In the structural model, the latent variables of parentalacceptance/rejection predict the psychological adjustment latent variable.Besides, the perception of paternal acceptance/rejection predicts thepsychological adjustment at a higher level than the perception of the maternalacceptance/rejection. In conclusion, the findings have proven that parentalacceptance/rejection predicts the pscyhological adjustment consistent with thetheory of Parental Acceptance/Rejection (PARTheory) and the studies inliterature. The results of the study have been discussed within the context ofPARTheory and the studies in the literature.