Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: OLGU AYDIN
Danışman: ERTUĞRUL MURAT ÖZGÜR
Özet:Araştırma alanını oluşturan Ankara, başkent olduktan sonra, hızlı bir şehirsel büyüme ve şehirleşme sürecine sahne olmuştur. İşte bu tezin temel amacı, Türkiye'nin ikinci büyük şehri durumundaki Ankara'nın şehirsel büyüme sürecinin 1942?2005 yılları arasındaki mekânsal gelişiminin gösterilmesi ve bu gelişimin hangi etmenlerden kaynaklandığının açıklanmasıdır. Bu amacı gerçekleştirmek üzere tezde Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama teknikleri kullanılmıştır. Bu bağlamda çalışmada, Ankara'nın 1942, 1968, 2000, 2005 yıllarına ait hava fotoğrafları ve IRS-1 C uydu görüntüsünden yararlanılmıştır. Geçmişteki şehirsel yayılımın bilinmesi temel ve önemli bir konudur. Bu da mevcut arazi kullanımının geniş bir kontekst içinde daha iyi anlaşılmasını sağlar ve günümüz arazi kullanımı ve şehirsel büyümeye dair faydalı bilgiler verir.Bu çalışmanın sonuçlarına göre; Ankara'da şehirleşmemiş alanlardan şehir alanlarına doğru büyük bir değişim olduğu gözlenmiştir. 1942 yılında 1716,36 hektar olan Ankara şehri toplam alanı, 2005 yılına gelindiğinde 36796,85 hektara ulaşmıştır. Böylece Ankara, 1942'den 2005'e alansal olarak 20 kat büyümüştür.Gelişim tüm kullanım alanlarında gözlemlenmiş olmasına rağmen, Ankara metropol alanı için gelişim özellikle batı, güneybatı ve güney yönlerinde olduğu dikkat çekmiştir. Arazi kullanımında en fazla yıllık büyüme oranı, 35 kat ile şehir alanında olurken, %10.4 ile kamu binalarında (üniversite ve askeri alanları da dahil), %5.3 ile de sanayi alanlarında meydana gelmiştir. Şehir gelişimini etkileyen ana sebepler arasında, nüfus artışının, kırsal alandan şehre göçün, devlet politikalarının, sanayileşme ve sosyo-ekonomik şartların, büyük bir role sahip olduğu görülmüştür.Sonuç olarak, Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri'nin birlikte kullanımı, şehir gelişimi ve arazi kullanımındaki mekânsal değişim sürecinin analizinde etkili bir yaklaşım olarak görülebilir.Abstract Ankara which constitutes the research area has witnessed a process of rapid urban development and urbanization since it became the capital. Main purpose of this thesis is to display spatial development (between the years of 1942 and 2005) of urban growth process of Ankara which is the second biggest city of Turkey and to explain the factors which this growth stems from. Geographic Information Systems and Remote Sensing methods were applied in the thesis so as to accomplish this purpose. In this context, air photos of Ankara belonging to the years of 1942, 1968, 2000, 2005 and IRS-1 C satellite image were utilized in the study. Cognition of urban expansion in the past is a basic and crucial point. It enables the available land use to be understood better within a large context, and it provides us with beneficial information regarding today?s land use and urban development.According to the results of this study, it was realized that there was a great conversion from non-urbanized areas to urbanized areas in Ankara. Total area of Ankara which was 1716,36 hectares in 1942 reached 36796,85 hectares in 2005. In that way, Ankara grew 20 times from 1942 to 2005 in terms of area.It draws attention that even though the development was observed in all usage areas, development for Ankara metropolis area took place particularly in the directions of west, southwest and south. While the biggest annual growth rate in land use was observed in urban area (35 times), rate of growth in public institutions (including universities and military areas) was 10.4 %, and growth rate in industrial areas was 5.3 %. It was seen that main factors affecting the urban development were population growth, immigration from rural areas to urban areas, state policies, industrialism and economic conditions.As a conclusion, use of Remote Sensing and Geographic Information Systems together can be seen as an efficient approach in analysis of spatial transformation process in urban development and land use