Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların nesneli oyun ve taklit becerilerinin alıcı ve ifade edici dil sözcük dağarcığı ile ilişkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YASEMİN ŞENGÜL

Danışman: HATİCE BAKKALOĞLU

Özet:

Bu araştırmada Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocukların nesneli oyun karmaşıklık düzeyleri ve taklit becerileri ile alıcı ve ifade edici dil sözcük dağarcıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu yaşları 2.0-5.11 arasında değişen toplam 61 OSB tanılı çocuk oluşturmaktadır. Çalışma grubunda yer alan çocuklar amaçsal örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Çocuklara alanyazından uyarlanmış olan oyun ve taklit değerlendirme işlemleri uygulanmış, ebeveynlere ise demografik bilgi formu ve Türkçe İletişim Davranışları Gelişimi Envanteri (TİGE) uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS programında analiz edilmiştir. Araştırmanın birinci ve ikinci soruları kapsamında, sözel dil becerilerine sahip olan ve olmayan OSB'li çocukların nesneli oyun ve taklit puanlarında gruplar arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek için bağımsız örneklemler t testi yapılmıştır. Üçüncü araştırma sorusu kapsamında, sözel dil becerilerine sahip olan OSB'li çocukların nesneli oyun ve taklit becerileri ile alıcı ve ifade edici dil sözcük dağarcıkları arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ile incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda sözel dil becerisine sahip olan OSB'li çocukların sözel dil becerisine sahip olmayan OSB'li çocuklara göre nesneli oyun ve taklit puanlarından daha yüksek puan aldıkları görülmüştür. Sözel dil becerisine sahip olan OSB'li çocukların nesneli oyun puanı ile anında taklit puanı, ertelenmiş taklit puanı ve ifade edici dil sözcük dağarcığı arasında ilişki bulunmuş, alıcı dil sözcük dağarcığı ile ilişki bulunmamıştır. Ayrıca hem anında taklit ve ertelenmiş taklit puanı arasında hem de alıcı ve ifade edici dil sözcük dağarcığı arasında ilişki bulunmuşken, anında ve ertelenmiş taklit puanı ile alıcı ve ifade edici dil sözcük dağarcığı arasında ilişki bulunmamıştır. In this study, it was aimed to investigate the relationship between children's object play complexity and imitation skills and receptive and expressive vocabulary. The study group consisted of 61 Autism Spectrum Disorder (ASD) children whose age ranged 2.0 to 5.11 years. Participants were selected with the purposive sample method. The first stage of the study was designed according to the causal comparison study design the second stage was designed according to correlational study design. The play and imitation evaluation procedures adapted from the literature were applied to children and the demographic information form and the Turkish Communication Behavior Development Inventory (TİGE) were applied to the parents. The obtained data were analyzed in the SPSS program. Within the scope of the first and second questions of the research, independent samples t test was used to determine whether children with or without verbal language skills had a meaningful difference between the object play score and imitation score. In the third research question, Pearson Correlation Coefficient of Pearson Moments was used to examine whether children with ASD having verbal language skills had a meaningful relation between object play and imitation score and receptive and expressive vocabulary. As a result of the analysis, it was seen that children with ASD having verbal language skills had higher scores than object play and imitation scores. The relation between the object play, the immediate imitation, the deferred imitation score and the expressive vocabulary were found for the children with verbal language skills, and no relation was found with the receptive language. And also while there was also a relation between immediate imitation and deferred imitation, as well as between the receptive and the expressive vocabulary, there was no relation between immediate and deferred imitation and the receptive and the expressive language.