Sosyal güvenlik reformunun yaşlılık aylığına etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET BAYKARA

Danışman: GAYE BURCU YILDIZ

Özet:

Sosyal güvenlik reformunun asıl nedeni finansman açısından sürdürebilir bir sosyal güvenlik sistemi kurmak olup bu nedenle yaşlılık aylıklarının hesaplanmasında ve yaşlılık aylığına hak kazanma şartlarında önemli değişikler getirilmiş, bu değişiklikler çalışanları olumsuz etkilemiştir. Bu durum yaşlılık aylığına ödenecek giderleri azaltacak olmakla birlikte sosyal güvenliğin finansmanı açısından kalıcı çözüm getirmekten uzaktır. Finansman sorunun asıl nedeni prim gelirlerinin yeterince ve adil toplanamamasıdır. Bunun başlıca nedenleri ise kayıt dışı istihdam, primlerin gerçek ücretten bildirilmemesi, fonların etkin işletilememesi ve işsizliktir. Bu sorunlara daha kapsamlı çözümler üretilebildiğinde emekli aylıkları azaltılmadan daha adil ve sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemine ulaşılabilecektir. Ayrıca emekli aylıklarının azaltılacak olması ve yaşlılık aylığına hak kazanma şartlarının zorlaştırılması, kişileri kayıt dışı istihdama iterek prim gelirlerinin azalmasına neden olabilecektir. Kayıt dışı istihdamın yükselmesi, işsizlik fonundan ve primsiz ödemelerden sağlanan sosyal yardımların artmasına neden olacaktır.Sosyal güvenlik reformuyla birlikte yaşlılık aylığının düşmediği, hatta yaşlılık aylıklarının yükseldiği iddia edilmektedir. Çalışmada reform öncesi ve sonrası benzer şartlarda emekliliği hak eden sigortalıların aylıkları hesaplanacak ve emekli aylıkların da çok önemli düşüşlerin gerçekleştiği örnek hesaplamalarla verilmeye çalışılacaktır. Kuruma prim esas kazançları yüksekten bildirilen işveren ve hizmet akdine bağlı olarak çalışanların yaşlılık aylıklarında önemli bir düşüş olmayacaktır. Ancak bu şekilde Kuruma bildirilen sigortalı sayısı oldukça düşüktür. Sosyal güvenlik reformunun yürürlüğe girdiği tarih olan 01.10.2008 tarihten itibaren maaş hesaplama sistemi değişmiş ve bu tarihten itibaren yaşlılık aylıkları düşmeye başlamıştır. Yaşlılık aylıklarında düşüşler kademeli olarak gerçekleştiğinden, aylıklardaki düşüşler çalışanlar açısından tam hissedilmese de ilerde aylıkların daha da düşmesiyle bu olumsuzluğun giderilmesi için yaşlılık aylılarında yeni intibak yapılması zorunlu hala gelecektir.AbstractThe main reason of socil security reform in Turkey is to establish a sustainable a financial system. Thus the conditions of calculating and gaining old age pensions have been regulated and these changes have biassed the holders adversly. Under new circumstances government expenditures for old age pensions planned to be reduced however it’s far away to bring a permanent solution to financil problems. The main problem about the finance of social security is the unfair and insufficent collection of insurance premiums. The major reasons of unfair premium collection are; unemployment, informal employment, to underreport the real earnings of employees and social security funds which are not appreciated effectively. More equitable and sustainable social security system may be possible when more comprehensive solutions are produced to these problems without reducing pensions. In addition the reduction of pensions and to complicate the conditions for entitlement to old age pensions may push people to informal employment anda this may lead to a reduction in premium incomes. The rise of informal employment may cause an increment in usage of funds provided by unemployment insurabce and non-contributory payments. İt’s claimed that the old age pensions will not fall even the pensions will rise.In this thesis the old age pensions will be calculated in similar circumstances under the legal regulations before and after the reform both, the serious reductions of old age pensions will be explained by given examples. There will not be a serious reduction for the people which work with labor contract if their earning is declared truly to Social Security Institution. In fact the number of these people ara too low. After the validness date of the reform October 1st 2008, the old age pension calculation system has changed and pensions have begun to reduce since this date. Monthly reductions is not palpable at present because social security reform will affect old age pensions gradually. However in the future with further reduction in old age pensions new adjustments will be required to remedy these difficulties.