Pozitif psikoloji yaklaşımıyla mü'min insanın kişilik özellikleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İSA CEYLAN

Danışman: ÖZNUR ÖZDOĞAN

Özet:

Ceylan, İsa, Pozitif Psikoloji Yaklaşımıyla Mü’min İnsanın Kişilik Özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Öznur Özdoğan, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü – 2013, 180 s. Bu çalışmada İslam terminolojisinde tanımlanan “mü’min”in kişilik özelliklerini araştırdık. “Mü’min insan kişiliği” araştırılırken Pozitif Psikoloji bakış açısından yararlandık. Mü’min insanın; her şeyin güzel taraflarını gören, hayata pozitif bakan, her an insanlara ve Allah’a güven veren ve asıl kurtuluşa erecek olan ideal insan modeli olduğu sonucuna vardık. Bu tez çalışmasının birinci bölümünde iki anahtar kavram olan iman ve kişilik kavramları üzerinde durduk. İman ve kişilik gibi kolayca genelleştirilebilen iki kavramın İslam literatüründe tam olarak hangi manalara geldiğini ve hangi kavramlarla ilişkili olduğunu tespit etmeye çalıştık. İman ve kişiliğin birbirlerine ne şekilde etkide bulunduklarını inceledik. Bunun yanında, mü’min insanın kim olduğu, mü’min ile Müslümanın farkının ne olabileceği konusu üzerinde durduk. Özellikle Kur’an, Hz. Muhammed (s.a.s.) ve Anadolu kültüründe mü’min insanın nasıl ve ne şekilde ifade edildiğini araştırdık. Kişiliği etkileyen etkenleri inceledikten sonra kişilik kuramlarında kişilik gelişimi ile ilgili bilgileri konumuz ile özdeşleştirmeye çalıştık. Kişilik gelişiminde dinî unsurlar olan iman, ibadet, nefs, akıl, kalp ve ruhun kişiliğe olan etkilerini inceledik. İkinci bölümde Kur’an’da ve Hz. Muhammed’in (s.a.s.) hem hayatında hem de kişiliğinde mü’min insanın kişilik özellikleri nasıl ifade edilmiş olduğunu inceledik. Aynı şekilde İslam dünyasında özellikle Anadolu’daki büyüklerimiz olan Gazali’den Mevlana’ya kadar birçok Anadolu önderinin mü’min insanın kişilik özelliklerine yönelik betimlemelerinden istifade ettik. Üçüncü ve son bölümde ise şimdiye kadar tespit ettiğimiz mü’min insanın başlıca kişilik özelliklerini ve değerlerini ayrı ayrı başlıklar altında inceledik.AbstractCeylan, İsa, Positive Psychology Approach to Mu’min (Faithful) Personality Traits, Master's Thesis, Advisor: Prof. Dr. Öznur ÖZDOĞAN, Ankara University, Institute of Social Sciences – 2013, 180 p. In this study, described in Islamic terminology, the "mu’min" (faithful in Islam) man's personality was investigated. "The believer human personality" investigating benefited from the point of view of Positive Psychology. We concluded that the believer human, seeing everything beautiful aspects of life, optimistic, at any moment, trusts in God and people, who the actual the ideal human model and eventually will come to salvation. At the first part of this thesis, we worked on two keywords, concepts of the faith and Personality. We tried to determine which concept of faith and personality that can easily be generalized in Islamic literature; exactly which shades and which concepts are related. Faith and personality, how they influence each other were examined. Later we have considered who is the mu’min and what could be the difference between mu’min and Muslim. Especially within the framework of the Qur'an and the Prophet Muhammad (peace be upon him) and the Anatolian culture, how and in what manner of man is expressed the mu’min investigated. After examining the factors that affect personality, information on the personality development in the personality development theories have tried to be identified with the topic. We investigated the effects on personality of religious factors like faith, worship, soul, mind, heart and soul in the development of personality. In the second chapter, we studied how was expressed the mu’min human personality traits in the Qur'an and the Prophet Muhammad's life and his personality. In the same way, benefited many Anatolian leaders especially in the Islamic world from Al-Ghazali to Mevlana’s descriptions of mu’min people personality traits. The third and final section, the main personality traits and the values of mu’min that we've found so far analysed separately under the headings.